Oryantalizmin Operaya Yansıması: Bağdat Berberi Örneği

Authors : Ayça DEMİRCİ ÖZAY

Pages : 3899-3917

Doi:10.15869/itobiad.923745

View : 19 | Download : 12

Publication Date : 2021-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Edward W. Said ile birlikte kuramsal bir bilgi alanı olarak boy göstermeye başlayan oryantalizm, Batı’nın kendi öz kimliğinin inşasında kendisini Doğu karşısında konumlandırarak Doğu’yu ötekileştirme işlemine dayanmaktadır. Oryantalist temelli ürünlerde Batı her zaman ideal olanı temsil ederken, Doğu bu idealden yoksun olarak tanımlanmış, oryantalizmin etkin aracı olan ürünlerle zihinlere hayali bir Doğu imgesi yerleştirilmiştir. Said, oryantalist temelli çalışmaların masum bir bilgi alanı oluşturmaktan ziyade Batı’nın Doğu üzerinde hegemonya oluşturmasına hizmet ettiği düşüncesindedir. Zengin anlatım biçimlerini bünyesinde barındıran opera ürünleri ise bu etkin araçlardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu araştırma ile oryantalizmin sanat alanına operalar üzerinden nasıl yansıdığının bir örnek üzerinden irdelenmesi amaçlanmıştır. Bunun için bestesi ve librettosu Peter Cornelius'a ait olan Bağdat Berberi Operası örnek olarak seçilmiş, bu operadaki müzik unsurları, görsel unsurlar ve kavramlar içerik analizi yöntemiyle araştırmanın amacına hizmet edecek şekilde tema ve kodlar üzerinden analiz edilmiştir. Bu bağlamda araştırmanın problem cümlesi; "Bağdat Berberi Operası içinde yer alan kavram ve semboller, Türk kimliğine dair imajların yaratılmasında nasıl bir işleve sahiptir?" olarak belirlenirken, opera içindeki unsurlar "semboller, Müslüman/Türk aktörler ve egzotizm" olmak üzere üç tema altında toplanarak açıklanmıştır. Araştırma sonucunda operadaki semboller ile İslam/Türk algısının yaratıldığı, egzotizm ile Doğu/Türk algısının pekiştirildiği bu bakımdan operanın Doğu, Türk ve İslam algısı üzerine inşa edildiği görülürken, Müslüman/Türk aktörlere oryantalist bir yaklaşımla hayat verildiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu yaklaşımın temelinde komik operaların daha gülünç kılınacağı düşüncesi yatarken, daha fazla izleyici/dinleyici kitlesine ulaştırılma gayesiyle Doğu/İslam/Türk imajı, çok sayıda opera eserinde olumsuzluklarla yansıtılmıştır. Peter Cornelius da Bağdat Berberi eserinde Doğu/İslam/Türk imgelerini oryantalist bir yaklaşımla inşa ederken bu eseri ile ölümünden sonra da olsa üne kavuşmuştur.
Keywords : Oryantalizm, Edward Said, Opera, Peter Cornelius, Bağdat Berberi