Formalizm, Seramik-Kap ve Herbert Read’in 1980-2000 Dönemi Türk Sanat Ortamında Yanlış Yorumlanan Bir Dizi Söylemi

Authors : Ersoy YILMAZ

Pages : 703-724

Doi:10.15869/itobiad.880218

View : 54 | Download : 12

Publication Date : 2022-03-31

Article Type : Research Paper

Abstract :1980 sonrası Türkiye’de seramik sanatının kimliğine ve/ya da statüsüne dair tartışmalar görece yoğun biçimde gündeme gelir. Attila Galatalı’nın bu dönemde geliştirdiği bir kuram, modern seramik sanatını tanımlamaya yönelik Türkiye’deki ilk kapsamlı çalışmadır. Gerek bu kuramda, gerekse seramik sanatına ilişkin diğer söylemlerde Herbert Read ismi ve onun toprak-kapları plastik sanatların en soyutu olarak gören yaklaşımı önemli bir yer tutar. Heykelsi, hatta kavramsalcı seramikler için Read’in bazı ifadeleri ısrarla tekrarlanır. Oysa Read’in 1930’larda modern sanata dâhil etmeye çalıştığı şey, seramik değil, “seramik kap”tır. Çünkü erken 20. yüzyıl İngiltere’sinde “seramik kap”, saf, soyut yapısı üzerinden modern sanata eklemlenmeye çalışılmış ve bu yaklaşım, yine aynı ülkede yeşeren formalist estetiğin “eşitlikçi” bakışının hazırladığı zeminde gelişmiştir. Dolayısıyla Read’in toprak kaplar özelindeki söylemleri Türk sanat ortamında açıkça yanlış anlaşılmış ve İngiliz düşünüre gerçekte söylemediği sözler atfedilmiştir. Bu durum basit bir çeviri hatasından çok, söz konusu sanat dalının erken 20. yüzyıldaki modernleşme sürecinin Türkiye’de yeterince bilinmemesinden kaynaklanmış gibi görünmektedir.
Keywords : Herbert Read, Seramik, Formalizm, Soyut, Türkiye