Türk Vergi Hukukunda Uzlaşma Müessesesi ve OECD Üyesi Seçilmiş Ülke Örnekleri ile Karşılaştırılması

Authors : Aysu TOKER, Ahmet TEKİN

Pages : 2138-2161

Doi:10.15869/itobiad.1154054

View : 18 | Download : 13

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Vergi idaresi ile vergi mükellefi arasında kaynağı vergiye dayanan anlaşmazlıklar vergi uyuşmazlığı olarak ifade edilmektedir. Ortaya çıkan bu uyuşmazlıklar, idari ve yargı aşamasında olmak üzere iki şekilde çözüme kavuşturulmaktadır. Vergi uyuşmazlıklarının idari aşamada çözüm yolları arasında en sık tercih edileni ise uzlaşma müessesesidir. Uzlaşma müessesesi, idare ile mükellefi bir araya getirmek yoluyla karşılıklı görüşme ve pazarlık yöntemine dayanarak, uyuşmazlığın yargı yoluna başvurulmadan kısa süre içerisinde çözüme kavuşturulması noktasında önemli bir yere sahiptir. Günümüzde yaygın ve etkin bir şekilde kullanılan uzlaşma müessesesi aracılığıyla vergi uyuşmazlıklarının büyük bir bölümü çözüme kavuşturulmaktadır. Uzlaşma müessesesi, vergi idaresi ile mükellef arasında ortaya çıkan uyuşmazlıkları yargı organlarına taşınmadan hızlı bir şekilde çözümlemek, kamu alacağının bir an önce tahsil edilmesini sağlamak ve yargı organlarının üzerindeki iş yükünü hafifletmek gibi amaçlar doğrultusunda uygulamaya konulmuştur. Bir ülkede uygulanan uzlaşma sistemi, o ülkedeki uzlaşma sonuçları üzerinde etkili olabilmektedir. Bu çalışmada 2017-2021 yılları arasındaki Türkiye uzlaşma verileri incelenerek, ülkemizde uygulanan uzlaşma müessesesinin ortaya çıkardığı sonuçlar değerlendirilmiştir. Ayrıca uzlaşma müessesesi, uygulanan uzlaşma sistemi açısından uluslararası benzerlik veya farklılık gösterebilmektedir. OECD ülkelerinde de uygulamaları bulunan uzlaşma müessesesi, OECD üyesi ülkelerden Amerika Birleşik Devletleri, Almanya, İngiltere, Fransa ve Avustralya olmak üzere seçili beş ülke kapsamında incelenerek, ülkemizde uygulanan uzlaşma müessesesi ile karşılaştırılmıştır. Bu noktada, ülkemizde uygulanan uzlaşma müessesesinin gelişimi için yararlı olacağı düşünülen ülke uygulamalarından örnekler ile uzlaşma müessesesi nitelik ve etkinlik bakımından uluslararası değerlendirilerek gelişimine katkıda bulunmak amaçlanmıştır.
Keywords : Vergi Uyuşmazlıkları, İdari Aşamada Çözüm Yolları, Uzlaşma, OECD Ülkeleri, Uzlaşma Komisyonları, Commissions of Conciliation