Bürokrasi Kuramları ve İşlevselliği: Marksist, Liberal ve Diğer Kuramlar Dahilinde Bir Analiz

Authors : Abdulgaffar Çiftçi, Alper Tunga Şen

Pages : 1053-1077

Doi:10.15869/itobiad.1433460

View : 440 | Download : 525

Publication Date : 2024-09-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bürokrasi devlet yönetiminin yapısal işleyişini sağlayan mekanizma olması ve kendine özgü belirli özellikleri barındırması sebebiyle birçok teorisyenin araştırmalarına konu olmuştur. Çalışmada bahsedilen teorisyenler, savundukları ideolojiler, içinde bulundukları ekonomik gelişme düzeyleri, yönetim biçimleri, hükümet sistemleri gibi değişkenlerin etkisinde kalarak bürokrasi ile ilgili görüşlerini ortaya koymuşlardır. Çalışmada ağırlıklı olarak sosyalist ve liberal yaklaşımlar temelinde görüşlere yer verilmiş olunsa da bürokrasi hakkında önemli katkılar sunan yönetim bilimcilerin de çeşitli yaklaşımlarına yer verilmiştir. Bu bağlamda Marx, bürokrasiyi egemen sınıfın kullandığı bir güç olarak ortaya koyarken, Hegel ise, bürokrasiye kamusal hizmetlerin yürütülmesinde devlet ve sivil toplum kuruluşları arasında aracı /köprü görevinde bulunma rolü atfetmiştir. Gerek klasik Liberal görüşlerin temelini atan Hobbes, Locke, Mill gibi teorisyenler, gerekse de Hayek ve Mises gibi Liberal görüşe mensup olan kişiler bürokrasinin kamusal hizmetlerdeki önemli rolünü görmezden gelmemiş; fakat devletin ve bürokrasinin kamunun yararına olacak şekilde sınırlandırılmasının da kaçınılmaz olduğunu vurgulamıştır. Weber tarafından “ideal bir bürokrasi” tanımlaması yapılmış; Bennis ise Weber’in geliştirdiği teorinin günümüz kamu yönetimi şartlarına uygun olmadığını iddia etmiştir. Bu çalışmanın esası ise bürokrasi kavramının gelişim seyrini literatürden yararlanarak tarihsel bir bakış açısıyla açıklamaktır. Çalışmada sözü edilen bu teorisyenlerin ortaya koyduğu çeşitli görüşler ortaya konularak, bürokrasinin günümüzdeki işlevselliğinin artırılması hedeflenmiştir.
Keywords : Bürokrasi, Marksist Bürokrasi Kuramı, Liberal Bürokrasi Kuramı, Weberyan Bürokrasi, Bürokraside Yeni Yaklaşımlar