Arşiv Belgelerine Göre XVII-XVIII. Yüzyıllarda Osmanlı Devleti’nde Yaşanan Depremler

Authors : Murat Polat

Pages : 1658-1673

Doi:10.15869/itobiad.1440819

View : 103 | Download : 141

Publication Date : 2024-09-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Depremler jeolojik olaylardır. Depremler şiddetlerine göre insanların yaşamlarını olumsuz etkilemiştir. Osmanlı Devleti zamanında birçok deprem meydana gelmiştir. Osmanlı halkı, meydana gelen bazı depremleri küçük kıyamet şeklinde adlandırmıştır. Bu çalışmanın amacı; Osmanlı döneminde meydana gelen depremlerin yeryüzüne etkisini, depremlerle birlikte yalan ve asılsız haberlerin yayılmasını, depremleri kendisi için fırsata çevirmeye çalışan bazı kişileri, devletin deprem afeti karşısındaki refleksini, halka karşı tutumunu, halkın deprem karşısındaki psikolojik ve sosyolojik davranış biçimlerini, devletin vatandaşlarına yardımını, halkın birbirleriyle olan yardım ve dayanışmasını arşiv belgelerini kullanarak ortaya koymaktır. Depremle birlikte tahrip olan sanatsal ve tarihî değeri yüksek olan yapıların onarımına devletin yaklaşımı, depremde meydana gelen can ve mal kayıplarının tespitinde devletin izlediği yol arşiv vesikaları ışığında incelenecektir. Depremlerde zarar gören camilerin genellikle cami vakıflarıyla onarılmıştır. Depremden dolayı kamusal alan olan kaleler zarar gördüğünde resmî görevlilerin dışında halk da kale onarımına yardım etmiştir. Çalışmada XVI-XVII. Yüzyıllar arasında Osmanlı Devleti’nde İstanbul, İzmir, Edirne, Rodos, İnebahtı, Malatya, Amasya, Erzincan, Filibe, Bozcaada, Koritos, Şam, Van, Teke Sancağı’nda yaşanmış depremler incelenmiştir. Depremde tahrip olan ya da yıkılan kiliselerin onarımına ve depremde zarar gören gayrimüslim halkın zor durumuna karşı devletin tutumu arşiv belgeleriyle sunulacaktır. Osmanlı coğrafyasında yıkıcı bir deprem olduğunda devlet halktan aldığı vergileri ertelediği ya da almadığı belgelerle ortaya konulmuştur. Araştırmada; Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşiv Başkanlığı Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı bünyesinde bulunan arşiv vesikaları kullanılmıştır. Bugüne kadar Osmanlı toplumunda yaşanılan depremlerle ilgili birçok çalışma yapılmıştır. Ancak Osmanlı toplumunda yaşanılan depremler, bütüncül bir yaklaşımla ele alan bir müstakil çalışma yapılmamıştır. Bu çalışmayla birlikte Osmanlı Devleti’nde yaşanmış olan depremler dört ana başlık altında işlenerek bütüncül bir tablonun ortaya konulması hedeflenmiştir.
Keywords : Tarihte Depremler, Deprem, Osmanlı Devletinde Deprem, Deprem travması, Depremlerin sosyal hayata etkisi, Afet, Osmanlı Devletinde yaşanılan depremler