Türkülerdeki Söz Varlığının Kültürel Motiflerle Değerlendirilmesi -Safranbolu Örneği

Authors : Gulcan Ertan Hacısuleymanoglu

Pages : 2160-2179

Doi:10.15869/itobiad.1465990

View : 62 | Download : 95

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bir yörenin kültürel özelliklerini barındıran en önemli unsur şüphesiz ki sözlü kültürel öğelerden olan halk türküleridir. Belli bir yörede yakılan halk türküleri, içinde üretildiği toplumun sosyal yaşantısının dinamiklerini, gelenek-göreneklerini, dini yaşantısını, coğrafi yapısını, soyut ve somut kültürel değerlerini, yemeklerini, yörede yetişen bitkileri, hayvanları velhasıl gündelik hayatın olasılıklarından türeyebilecek sınırsız bir konu evreninden beslenir. Nesilden nesile toplum kültürünün sözlü ve sözsüz aktarılmasına aracılık ederek bireylerin içinde yaşadığı topluma karşı aidiyet duygusunu geliştirerek zaman içinde uluslaşma sürecine de doğrudan katkı sağlar. Dolayısı ile türkülerde bulunan söz varlıkları bu bağlamda önemlidir. Safranbolu ülkemizin Batı Karadeniz Bölgesinde Karabük iline bağlı bir ilçe merkezidir. Tarihi M.Ö. 3000’li yıllara dayanan Safranbolu pek çok kültüre ev sahipliği yapmıştır. Bu durum Safranbolu’nun çok katmanlı kültürel bir yapı kazanmasını sağlamıştır. Kültürel yapısını, soyut ve somut kültürel varlıklarını zamana meydan okurcasına özenle koruyan kent, bunun sonucunda 1994 yılında UNESCO tarafından dünya miras listesine alınmıştır. Safranbolu’nun kültürel bu özellikleri göz önünde bulundurulduğunda, yöre türkülerinin sözvarlığı açısından araştırılması kıymetli olacaktır. Bu çalışmamızda kaynak olarak Safranbolu yöresine ait Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) repertuvarında bulunan Safranbolu türkülerinin yanı sıra Adnan ATAMAN’ın yazdığı, İTÜ Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı Sanatçı Öğretim Görevlisi Dr. Süleyman ŞENEL tarafından derlenerek notaları, kaynak kişileri, derleyen ve notaya alan bilgileri verilerek yayına hazırlanan “Safranbolu Türküleri ve Oyun Havaları” adlı kitaptaki toplam 58 türkü literatür taraması kapsamında incelenerek sözvarlığı açısından içerdiği kültürel motifler tespit edilmiştir. Araştırmanın sonucunda tarihi süreçte yörede mimari, coğrafi, kültürel pek çok söz varlığı tespit edilmiş olup özellikle de sosyal yaşam ile coğrafi yapı arasında paralellik olduğu belirlenmiştir. Araştırmanın yönteminde hem nitel hem de nicel yaklaşım kullanılmıştır.
Keywords : Safranbolu, Türk Halk Müziği, Türkü, Kültürel Motif, Söz Varlığı, İçerik Analizi.