Avrupa Birliği Üyeliğine Aday Olan Ülkelerin Çevre Kirliliğine Uygulanan Şokların Etkisinin Değerlendirilmesi

Authors : Asiye Tütüncü, Aybala Demirci Aksoy

Pages : 2138-2159

Doi:10.15869/itobiad.1522596

View : 100 | Download : 147

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmanın amacı, Türkiye gibi AB üyeliğine aday konumunda olan ülkelerin çevresel kirlilik seviyesinde yaşanan şokların kalıcı/geçici olma durumunun incelenmesidir. Bu doğrultuda, 1993-2022 dönemi boyunca karbondioksit emisyonu ve ekolojik ayak izi verileri temin edilebilen 9 aday ülkeden 7 ülke dikkate alınmıştır. Günümüz itibariyle AB’ye aday ülke konumunda olan ülkeler, Arnavutluk, Bosna Hersek, Gürcistan, Moldova, Karadağ, Kuzey Makedonya, Sırbistan, Türkiye ve Ukrayna’dır. AB aday ülke konumunda olmalarına rağmen Avrupa İstatistik Ofisi verilerine göre, AB’den en çok atık ithal eden ve nehirlerde kirlilik oranı yüksek olan ekonomiler, bu ülkeler arasında bulunmaktadırlar. Bu bağlamda ülkelerin çevresel bozulmalarını azaltabilmesi ve etkin politika kararlarının alınabilmesinde değişkenlerin uzun dönemli hareketlerinin belirlenebilmesi önem arz etmektedir. SURADF, CADF ve BCIPS panel birim kök testlerinin kullanıldığı analizlerde, değişkenlerin genel olarak birim köke sahip olduğu, çevre kirliliğine uygulanan şokların etkisinin kalıcı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Avrupa Birliği üyeliğine aday olan ülkeler bazında CO2 emisyonu ve ekolojik ayak izi değişkenlerine yönelik bireysel sonuçlar incelendiğinde ise, her iki değişken için Moldova’da şokların etkisi geçici iken, diğer ülkelerde şokların etkisinin kalıcı olduğu belirlenmiştir. Ekolojik ayak izi için Moldova’nın yanı sıra Gürcistan’da da şokların etkisinin geçici, diğer ülkelerde kalıcı olduğu tespit edilmiştir.
Keywords : CO2 Emisyonu, Ekolojik Ayak İzi, Avrupa Birliğine Aday Ülkeler, Geleneksel Panel Birim Kök Testleri, Fourier Panel Kök Testi