Amerika Birleşik Devletleri`nde Hayatın Son Ayında Yaşam Kalitesini Belirleyici Faktörlerin Analizi

Authors : Hazal Swearinger

Pages : 119-137

Doi:10.15869/itobiad.1517005

View : 29 | Download : 29

Publication Date : 2025-03-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Günümüzde artan yaşlanma oranları ve uzayan ölüm süreçleri, hayat sonu dönemdeki bireylerin yaşam kalitesi üzerinde önemli etkiler doğurmaktadır ve bu konu son yıllarda artan bir şekilde tartışılmaktadır. Hayat sonunda yaşam kalitesi, semptomların hafifliği ve işlevselliğin korunmasıyla ölçülmektedir. Bu çalışma, Amerika Birleşik Devletleri\\\'nde 65 yaş üstü bireylerin hayatlarının son bir ayındaki yaşam kalitelerini değerlendirmeyi ve bu süreci etkileyen risk faktörlerini belirlemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada, 2011-2021 yılları arasını kapsayan National Health and Aging Trends Study (NHATS) verilerinden elde edilen on etaplı örnekleme üzerinde yapılan analizde, 1,722 katılımcı incelenmiştir. Ağırlıklandırılmış prevalans ve ağırlıklandırılmış çok değişkenli regresyon modeli kullanılarak araştırma yürütülmüştür. Bulgularımıza göre, katılımcıların yaşam kalitesi skoru 5 üzerinden 2,10 olarak belirlenmiştir. Katılımcıların %57,35\\\'inin bilinci açıkken, %42,36\\\'sı yataktan desteksiz kalkabilmektedir. Ayrıca, %26,62\\\'si ağrı/acı deneyimlememiş, %40,61\\\'i solunum sorunu yaşamamış ve %43,84\\\'ü üzüntü/kaygı hissetmemiştir. Hayat sonunda düşük yaşam kalitesi ile ilişkilendirilen risk faktörleri arasında ırk/etnisite, yalnız yaşamak, birden fazla kronik hastalığa sahip olmak ve günlük aktivitelerde kısıtlılık bulunmaktadır. Bu bulgular, önemli sosyal politika ve sosyal hizmet önerileri sunmaktadır. Özellikle hayat sonu bakımın sadece süreyi uzatmaktan öte, hastaların ve ailelerinin bu süreci nasıl deneyimlediğine odaklanması gerektiğini vurgulamaktadır. Bu süreçte bütüncül bakış açısı ile kişisel bakım, sosyo-psikolojik destek ve etkili semptom yönetimi konularında destek sağlanmalıdır. Hastaların ve ailelerinin önceliklerinin ve isteklerinin uygulanabilmesi için ileri direktiflerin daha yaygın bir şekilde kullanılması önem arz etmektedir. Ayrıca, semptomların tespiti konusunda kanıta dayalı semptom değerlendirme ölçeklerinin kullanımı yaygınlaştırılmalıdır. Son olarak, düşük yaşam kalitesine yönelik risk faktörleri göz önünde bulundurularak, sosyal olarak dezavantajlı yüksek risk gruplarına yönelik sosyal hizmet uygulamaları ve sosyal politikalar geliştirilerek, hayat sonu bakımında karşılaşılan zorlukların azaltılması ve yaşam kalitesinin artırılmasına önemli katkı sağlanabilir.
Keywords : Ölüm Süreci, Yaşam Kalitesi, Semptom Yönetimi, Yaşlılık, Sosyal Hizmet, Sosyal Politika