Urfalı Şair Abdî’nin Divançesinde Dinî ve Tasavvufî Muhteva

Authors : Mahmut Askeri Küçükkaya

Pages : 502-520

Doi:10.15869/itobiad.1583110

View : 8 | Download : 23

Publication Date : 2025-03-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Divan şairlerinden Abdî 1857 tarihinde Urfa’da dünyaya gelmiştir. Çocukluğunda iyi bir eğitim görmüş ve daha sonra memuriyet hayatına atılmıştır. Yazdığı yazı ve şiirlerle ilgi uyandırmış, Urfa’da ilim ve sohbet meclislerinde aranılan bir şahsiyet olmuştur. İlmi ve mütevâzi kişiliğiyle halkın teveccühüne mazhar olmuştur. Gazel, kaside, mersiye, münacaat ve na’t gibi edebi türleri dile getirmiştir. Dini ve tasavvuf meclislerinde şiirleri okunmuş ve birçok kişi tarafından ezberlenmiştir. Şair Abdi’nin dile getirdiği manzumelerin birçoğunda dinî ve tasavvufî unsurlar ağırlıktadır. Yetiştiği çevre ve yaşadığı tasavvufî hayata uygun gazel ve kasideler yazmıştır. Mensup olduğu tarikatın esaslarını ve meyilli olduğu tasavvufî neşveyi şiirlerinde dile getirmiştir. Gazel ve kasidelerinde dini ve tasavvufi unsurları nasihat ölçüleri içerisinde muhataplarına ulaştırmaya gayret etmiştir. Söylediklerini bizzat yaşayan Şair Abdi, yaşadığı zaman diliminde çok sevilmiş ve saygı görmüştür. Şair Abdi, manzumelerinde herkesin dikkatini çekecek bazı önemli ögeleri ele almıştır. Dini kitaplarda ve tasavvuf klasiklerinde ele alınan belli başlı konuları Divançesinde konu edinmiştir. Dile getirdiği bu unsurların başında Allah’ın sevgisine ulaşmak için elde edilmesi gereken hususlar gelmektedir. Allah’ın sevgisine mazhar olmak ve kulluk şuuru ile Allah’a yakınlık kazanmak için ibadetlerin gerekliliği üzerinde durmuştur. Dünya hayatının geçiciliği ve ahiret hayatının ebediliğine işaret etmiştir. Beşeri ilişkilerde sevgi, saygı ve empati duyguları içinde davranmanın önemine işaret etmiştir. Sosyal hayatta ve insani ilişkilerde yapılması gereken ve her insandan istenilen güzel hasletlerin yaşanmasının gerekliliğine değinmiştir. Bu çalışmada Şair Abdi’nin manzumelerinde ele aldığı dini ve tasavvufi ögeler ve içinde barındırdığı duygu ve düşüncelerin ortaya konulması amaçlanmıştır.
Keywords : Şair Abdi, Divançe, Dini Ögeler, Tasavvufi Ögeler, İbadet.