Hz. Musâ- Hızır (A.S) Kıssası Çerçevesinde İsmail Hakkı Bursevî’nin Ruhu’l-Beyan’ında Mürit-Mürşit İlişkisi ve Günümüz Eğitimine Yansıması

Authors : Hatice Yeşilbekmez, Nuran Döner

Pages : 558-578

Doi:10.15869/itobiad.1589645

View : 14 | Download : 23

Publication Date : 2025-03-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Yüzyıllar geçse de kâmil insan modelini ortaya koymada temel değerler önemli kıstaslardandır. İslam eğitim sisteminin en önemli kaynağı olan Kur’ân-ı Kerim, insanların yaşanmış olaylardan ibret alması ve yaşanılanlardan hareketle farklı olaylara karşı yaklaşım geliştirmesi hususunda kıssalardan faydalanmıştır. Bu kıssalardan birisi de Hz. Musâ (as) ve Hızır(as) kıssasıdır. 17.yüzyıl şeyh, müfessir ve şairlerinden İsmail Hakkı Bursevî’de, Ruhu’l-Beyan Tefsiri\\\'nde, Kehf suresi özelinde çeşitli açılardan bu kıssayı yorumlamıştır. Sabır, tevekkül, tevazu, sadakat, hoşgörü, ilim, marifet gibi değerler ekseninde zahir-batın arasındaki köprü; olaylara hikmetli bakış açısı, mürit-mürşit ilişkisi gibi kavramlar üzerinde durulan konulardandır. Bursevî (ks)‘ ye göre, insan vücudundaki kemiklerin nasıl kıkırdağa ihtiyacı varsa, bir müridin mürşide veya bir öğrencinin de muhakkak bir hoca terbiyesine ihtiyacı bulunmaktadır. Gerçek mutluluğa ulaşma, ahlaki erdemlerle donanma ve ruhsal olgunlaşma süreci; müridin, öğrencinin arzu ettiği amaçlardandır. Bu bağlamda mürşidin görevleri olduğu gibi, müridin de riâyet etmesi gereken hususlar bulunmaktadır. Müridin vuslata erişebilmesi belirli usul izlenerek gerçekleşecektir. İzlenecek usul bağlı bulunulan yolu temsil eden mürşit tarafından belirlenmektedir. Mürşit ilmi ile amil, ahlaki niteliklerle donanmış, manevi yolculuğunu tamamlamış, müride rehberlik eden ve onu Allah\\\'a yaklaştırması için çaba gösteren kişidir. Dolayısıyla mürit, manevi yolculukta karşılaşacağı zorlukları örnek alınan bir karakter gözetiminde kat ederek adım adım ilerleyecektir. Mürit-mürşit ilişkisi zahiri manada günümüz eğitim ortamına uyarlanarak öğrenci-öğretmen ilişkisine de ışık tutacaktır. Tasavvufi eğitim, günümüz eğitimiyle harmanlanarak çeşitli değerlerin aktarımı sağlanacaktır. Bu kapsamda Kur’ân-ı Kerim’ de geçen kıssalar özellikle makalemize konu olan Hz. Musâ (as) ve Hızır(as) arasında geçen kıssa, rol model alınmıştır. Bu sayede öğretmen-öğrenci arasındaki iletişimin güçlenmesi öngörülmektedir. Bilgi, değer ve sorumlulukların aktarımında kıssalar kullanılarak hedef kazanımlara ulaşımın yolu açılacaktır.
Keywords : Bursevî, Hz. Musâ, Hızır, Mürşit, Mürit, Öğretmen, Öğrenci