Karadeniz Yayla Göçünün İzlerini Karadenizli Ressamların Eserlerinde Aramak

Authors : Emre Şen, Güler Arık

Pages : 262-282

Doi:10.15869/itobiad.1605568

View : 40 | Download : 42

Publication Date : 2025-03-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk kültüründe ‘göç’ kavramı, neredeyse Türklerin var olmaları ile temellendirilebilecek kadar eskiye dayanmaktadır. Türkler konargöçer bir toplum olma özelliği ile sosyo-kültürel açıdan kendilerini oldukça geliştirmelerinin yanı sıra gittikleri her yere bu etkileri de taşımışlardır. Türkiye coğrafyasının neredeyse bütün bölgelerinde göç olgusunu görmek mümkün olmakla birlikte araştırma konusu Karadeniz yayla göçü ile sınırlandırılmıştır. Çünkü yöre insanı yaylalara göç etmenin kendileri için bir yaşam biçimi olduğunu varsayarlar. Bunu gerekli kılan birincil etmen hayvansal kaynaklı üretimin yaygın olduğu Karadeniz bölgesinde, göçün amacının taze besin kaynaklarına ulaşma ihtiyacı olmasıdır. Yılın üç-dört ayını yaylada geçiren göçerler, geçmişten gelen köklü ve zengin kültürel yapıyı da günün koşullarına uydurarak gelecek kuşaklara taşımaya çabalamaktadır. Karadeniz yaylalarına yapılan modern göç ile eski dönemlerde yaya olarak yapılan göç yolculuklarının meşakkatli ama heyecanlı ve şenlikli geçen yaylara kavuşma sürecinin farklılaşma göstermesi bu konuyu inceleme gerekliliğine yönlendirirken, Karadeniz yayla göçünü konu alan Karadenizli ressamların kimler olduğunun belirlenmesi ihtiyacı da ortaya çıkmıştır. Karadeniz bölgesi, Türk toplum hayatında önemli bir yer edinerek, bilim, kültür, sanat ve siyaset alanlarında tanınmış kişilerin yetiştiği bir zemin olmuştur. Türkiye geneline bakıldığında bu kişilerin sayı ve nitelik bakımından çokluğunun bu yapıyı doğruladığı söylenebilir. Ancak araştırma konu başlığı doğrultusunda akademik bir sonuca ulaşabilmek kaygısıyla yalnızca Karadeniz yayla göçünü konu alan Karadenizli ressamlar araştırmaya dahil edilmiştir. Katalog, literatür ve dijital taramalar sonucunda bu ressamlar; Bedri Rahmi Eyüboğlu, Osman Abay, Mustafa Ayaz, Süleyman Saim Tekcan, Ali Candaş, Veysel Günay ve Birsen Çeken olarak belirlenebilmiştir. Bu ressamların eserlerinde Karadeniz yayla göçünün izleri, eser analizleri ile tespit edilebilmiştir. Geleneksel kültürümüzün kayda değer unsurlarından sayılan yayla göçü ve buna bağlı faaliyetler; Türkiye genelinde, bugün de sürdürülmektedir. Araştırma konusu olan göç kavramı ve anlamı, konu kapsamının genişliği nedeniyle Karadeniz bölgesi ile sınırlı tutularak ve bu coğrafyada doğmuş olan ve akademik eğitim almış ressamların eserlerinde yayla göçü unsurların tespiti ile birlikte irdelenecektir.
Keywords : Göç, Yayla, Türk Kültür Ögeleri, Sanatçı, Resim