Iran’s New Iraq Policy After Saddam: From Sociological Dynamics to Political Realities

Authors : İsmail SARI

Pages : 427-454

Doi:10.33201/iranian.1009337

View : 28 | Download : 13

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Tahran ile Bağdat arasındaki ilişkiler Baas Partisi'nin 1968'deki darbesinden 2003'de ABD’nin Irak işgaline kadar, hiçbir zaman iyi komşuluğa dayanmadığı gibi normal de olmamıştır. Dolayısıyla İran-Irak ilişkilerinin seyri açısından Saddam Hüseyin’in devrilmesi dönüm noktalarından biri olarak kabul edilebilir. Zira 2003 yılında ABD'nin Irak'ı işgaliyle İran, Saddam gibi bir düşmanından kurtulurken, Irak ise kısa süre içinde İran’ın nufuz alanı haline gelmiştir. Ancak bununla birlikte Irak’taki ABD varlığı İran için ciddi güvenlik endişelerine de neden olmuştur. Bu dönemde İran güvenlik kaygılarıyla nükleer programına hız verirken, Irak'taki ABD işgalinin sona ermesi ve askerlerinin çekilmesi önceliğini de korumuştur. Saddam sonrası Irak’ta oluşan yeni siyasi ortam, İran için fırsatlarla birlikte riskleri de getirmiştir. Irak Şiileri ile İran arasındaki tarihi ve mezhepsel bağların yanı sıra ülkedeki iktidar mücadelesinde dış destek arayışı Şiilerin İran'a yakınlaşmasına neden olurken, İran’ın uzun yıllar ortak düşman Bağdat’a karşı işbirliği geliştirdiği Kürtler ile ilişkileri ise bu yeni dönemde görece bozulmuştur. Bu çalışma İran’ın Irak’a yönelik politikalarının temel parametreleri olan Şiiler ve Kürtler ile ilişkilerini analiz ederken, İran’ın, Irak’ta Şii nüfusun yönetimde söz sahibi olmasıyla bu ülkede etkinliğini arttırdığını ancak yerel ve bölgesel dinamiklerin İran’ın daha uzun süre bu etkinliği devam ettirmesine engel olacağını iddia etmektedir. Bu bağlamda Saddam sonrası dönemde İran’ın Irak’a yönelik politikaları analiz edilmektedir.
Keywords : İran, Irak, Şiiler, Kürtler, Ortadoğu