A Brief History of The Struggle Between Gonabadi Dervishes and the Islamic Republic of Iran (2005 - 2018)

Authors : Oral TOĞA

Pages : 337-359

Doi:10.33201/iranian.962499

View : 22 | Download : 35

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Gonabadi Dervişleri, Şah Nimetullahi Veli tarafından 14 ile 15. yüzyıllarda kurulmuş Nimetullahi Tarikatının üç ana kolundan birisidir. Halk arasında “Dervişler” olarak bilinen Gonabadiler kendilerini barışa, güvenliğe ve eşitliğe inanan, şiddet ve siyasetten uzak bir grup şeklinde tanımlamaktadırlar. Her ne kadar kendilerini On İki İmam Şia’sından tanımlasalar da İran İslam Cumhuriyeti’nin politik temellerini teşkil eden ve anayasasında da bulunan temel unsurları reddetmektedirler. Bu sebeple Dervişler devlet tarafından “sapkın” ilan edilmiştir. Devrim’den sonra, özellikle de 1995 sonrası gelişen süreçte bu grubun mensuplarına ve dini ibadetlerini gerçekleştirdikleri Hüseyniyelerine sistematik saldırılar yoğunlaşmıştır. İlk saldırı Kirman’daki Hüseyniyede gerçekleşmiş, ardından Kum, Tahran, Kerec ve Burucerd’teki Hüseyniyeleri saldırıya uğrayarak yıkılmıştır. En sonunda saldırıların ölçeği Gonabadi Dervişlerinin önemli isimlerinin mezarlarına kadar genişleyerek bu mezarlara saldırılar gerçekleşmiştir. Ahmedinejad’ın cumhurbaşkanı olduğu 2005 yılı ve sonrasında Gonabadiler üzerindeki baskı artmış ve gerilim yıldan yıla tırmanmıştır. 2005 ile 2018 yılları arasında yaşanan irili ufaklı birçok olay neticesinde çok sayıda derviş tutuklanmıştır. 2018 yılında yaşanan olaylar bu tırmanışın zirve noktası olmuştur. Bu çalışmada, bu şiddetli çatışmaların arka planı incelenecek ve çatışmanın tarihi aktarılacaktır. Kendilerini her fırsatta barışçıl olarak niteleyen Dervişlerin devletle neden sorunlar yaşadığı ve devletin de Dervişleri neden bir “iç düşman” olarak nitelendirdiği detaylıca irdelenecektir.
Keywords : İran, Gonabadi Dervişleri, Sufizm, Şia, Nimetullahi Tarikatı