China's Political Influence in Turkey and Iran during the Cold War: A Comparison of the Revolutionary Organization of the Tudeh Party of Iran and the Proletarian Revolutionary Enlightenment Movement

Authors : Agah HAZIR

Pages : 151-171

Doi:10.33201/iranian.978668

View : 26 | Download : 10

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, Soğuk Savaş döneminde, Çin Halk Cumhuriyeti’nin (ÇHC) Ortadoğu’da devlet dışı alandaki ideolojik etkisini analiz etmektedir. Çalışma, 1960-1980 arası dönemde İran ve Türkiye’de Çin yanlısı sol siyasi örgütlerin karşılaştımalı bir analizini yapmaktadır. Çalışmada, İran Tudeh Partisi Devrimci Örgütü ve Proleter Devrimci Aydınlık Hareketi’nin benzerlik ve farklılıkları tartışılmaktadır. Bahse konu dönemde, İran’daki Çin yanlısı siyasi örgütlerin, Türkiye’deki muadillerine oranla ÇHC ile daha yakın askeri ve finansal ilişkilere girdikleri iddia edilmektedir. Çalışma, büyük ölçüde Sovyetlerin siyasi etkisine ve bu etkinin Türkiye ile İran'ın uluslararası ilişkilerine yansımasına odaklanma eğiliminde olan Soğuk Savaş dönemi karşılaştırmalı siyasi düşünce literatürüne katkıda bulunmaktadır. Buna ek olarak, ÇHC ile Ortadoğu ilişkilerine dair akademik tartışmaları, ticari ilişkiler ve askeri meselelerin ötesinde, siyasi ideolojiye doğru genişletmektedir. Bu bağlamda, ÇHC'nin bu dönem bölgeye yönelik olarak kullandığı alternatif siyasi araçlar da incelenmektedir.
Keywords : Soğuk Savaş Çalışmaları, Karşılaştırmalı Siyasi Düşünce, Türkiye, İran, Çin