Kaçarlar Döneminde Ermeniler: Tumanyan Kardeşlerinin Ticari ve Finansal Faaliyetleri

Authors : Tekin Tuncer, Ziyafat Jafarov

Pages : 245-274

Doi:10.33201/iranian.1520940

View : 101 | Download : 99

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, Kaçarlar döneminde İran Ermenilerinin ticari ve finansal faaliyetlerini incelemeyi amaçlamıştır. Araştırma, İran Ermenilerinin ekonomik ve sosyal hayatlarına dair kaynakların dağınıklığı ve sınırlılığı nedeniyle literatürde eksik kalan bu alanı, özellikle Tumanyans Kardeşleri ve onların İran’daki ticari faaliyetleri merkezde yer alacak şekilde ele almıştır. Çalışmanın ana sorusu, Kaçarlar döneminde Ermeni tüccarların İran ticaret ve bankacılık sistemine olan etkilerini ve katkılarını ortaya koymak olmuştur. Bu doğrultuda, Ermeni tüccarların İran’da ve Rusya ile olan ticari ilişkileri, İran’ın kuzey ve güney bölgelerinde oynadıkları roller ve özellikle Nasıreddin Şah dönemindeki ekonomik dönüşümlere katkıları değerlendirilmiştir. Tumanyans Kardeşlerinin sarraflık ve bankacılık faaliyetleri üzerinden, Ermeni tüccarların İran ekonomisinde nasıl merkezi bir rol oynadığı açıklanmıştır. Çalışma, İran ve Ermeniler üzerine yapılan önceki araştırmalarda yeterince ele alınmamış ticari ve finansal ilişkiler üzerine yoğunlaşarak literatüre katkıda bulunmayı amaçlamıştır. Ağırlıklı olarak Farsça kaynaklara ve dönemin diplomatlarının seyahatnamelerine dayanan bu araştırma, İran Ermenileri üzerine yapılacak gelecek çalışmalar için bir zemin oluşturacaktır. Öncelikle Nasıreddin Şah döneminde Kaçarların ticari-ekonomik ve siyasi durumuna genel bir bakış sunulmuştur. Ardından, söz konusu dönemde İran’daki Ermenilerin nüfusları ele alınmıştır. Çalışmanın ana hattını, 1840’lı yıllardan başlayarak Kaçarların yıkılışına kadar İran’da birçok alanda ticari faaliyetler sürdüren, Rusya ile geniş ticari ilişkiler kuran ve Nasıreddin Şah saltanatının sonlarına doğru yabancı sermayedarların banka kurdukları dönemde sarraflık ve bankacılık faaliyetlerine başlayan Tumanyans Kardeşleri ve Ticarethanesi oluşturmaktadır. Ağırlıklı olarak Farsça kaynaklara ve Farsçaya çevrilen yabancı seyyahların, diplomatların seyahatnamelerine dayanan bu çalışmanın, konuya dair kaynak tanıtımının yanı sıra şu ana kadar çalışılmamış olması dolayısıyla literatüre önemli katkılarda bulunacağı kanaatindeyiz.
Keywords : Kaçarlar, İran Ermenileri, Tumanyan Kardeşleri, Tumanyans Ticarethanesi