Çatışmadan Uzlaşıya Suudi Arabistan-İran İlişkilerinin Evrimini Anlamak

Authors : Ahmet Üçağaç

Pages : 189-213

Doi:10.33201/iranian.1536750

View : 101 | Download : 128

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, Körfez bölgesinin iki rakip gücü olan İran ve Suudi Arabistan arasında son yıllarda yaşanan yumuşama ve normalleşme sürecini açıklamayı ve bu sürecin oluşmasını mümkün faktörleri ortaya koymayı amaçlamaktadır. Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) 2003 yılında Irak’ı işgal etmesinden sonra, Körfez bölgesi üç kutuplu bir yapıdan iki kutuplu bir yapıya dönüştü. Irak’ın işgal edilmesiyle bölgedeki üçlü denge bozularak yerini, güvenlik ikilemi ile şekillenen İran ve Suudi Arabistan arasında şiddetli bir rekabete bıraktı. Bu rekabet, 2003’ten 2021’e kadar artan bir yoğunlukla devam etti. Ancak, 2021’den sonra, bu aktörler arasındaki şiddetli rekabet yerini yumuşamaya bırakmaya başladı. Bölgenin iki kilit ülkesinin ilişkilerinde yaşanan bu dönüşüm yerel, bölgesel ve küresel siyasette önemli kırılmalara işaret ederken, çözümlenmesi gereken önemli bir sorunsalı da gün yüzüne çıkardı. Bu bağlamda, mevcut araştırma, “2003’ten sonra artan Körfez bölgesel güvenlik sistemindeki şiddetli rekabet son zamanlarda yerini neden ve nasıl yumuşama ve normalleşmeye bıraktı?” sorusuna yanıt aramaktadır. Bölgesel Güvenlik Kompleksi Teorisi çalışmaya teorik bir çerçeve olarak rehberlik ederken, 2003-2023 arası dönemde Körfez güvenlik kompleksindeki dönüşümlerde rol oynayan düşünsel ve materyal faktörlerin etkisini anlamak için süreç izleme yöntemi kullanılacaktır.
Keywords : İran, Suudi Arabistan, Körfez, Bölgesel Güvenlik Kompleksi, Yumuşama ve Normalleşme