BABURID (MUGHAL) CONTROL ON THE KHYBER PASS IN THE SIXTEENTH CENTURY

Authors : Burhan İZGİN

Pages : 57-68

View : 20 | Download : 9

Publication Date : 2022-06-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Hayber Geçidi tarih boyunca Türkistan ve Hindistan ulaşımı için kilit bir rol oynamıştır. Bu geçit tarihi süreçte çoğunlukla Kabulistan hükümdarları ve yerel kabileler tarafından kontrol edilmiş; kontrolü ele geçirmek için Hindistan yönünden yapılan girişimler büyük güçlükler arz etmiştir. Geçit, bütün on altıncı yüzyılı Babürlü hakimiyetinde geçirmiş olmasına rağmen görülmektedir ki merkezi yönetim ile öteki tarafındaki otonom yönetim arasında bir çatışma alanı hâline gelmiştir. Hindistan’da büyük ordulara ve zengin hazinelere sahip olmalarına ve göz alıcı başarılar elde etmelerine rağmen Babürlü padişahları Kabil’de konumlanan diğer hanedan mensupları ve onların destekçileri ile devamlı mücadele etmek durumunda kaldılar. Söz konusu iktidar kavgalarında Hayber iki fraksiyonu birbirinden ayıran esas doğal engel oldu. Babur Şah’tan Ekber Şah dönemine kadar geçit üzerinde süren hakimiyet mücadelesi sonraki yüzyıllarda garçekleşen Anglo-Afgan Savaşları gibi gelişmelerin de habercisi durumundadır. Bu çalışmada söz konusu güzergâh üzerinde gerçekleşen hakimiyet mücadelelerine, Hindistan hükümdarlarının bu vasıtayla gelebilecek saldırılara karşı aldıkları tedbirlere ve yolun söz konusu dönemde oynadığı ticari role değinilmekte ve bu bağlamda bir değerlendirme sunulmaktadır.
Keywords : Hayber, Afgan, Ekber Şah, Babürlü, Yol