Ebû Sa‘îd Muhammed el-Hâdimî’nin Hâşiye ‘ala Tefsîri sûreti’l-İhlâs li-bni Sînâ Adlı Hâşiyesinin Tahkik ve Tahlili

Authors : Harun BEKİROĞLU

Pages : 71-125

Doi:10.26570/isad.329963

View : 17 | Download : 10

Publication Date : 2017-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Varlık, varlığın birliği ve Allah’ın zatı konularının yer aldığı İhlâs sûresini tefsir edenlerden biri de İbn Sînâ’dır. İbn Sînâ’nın İhlâs sûresine yönelik tefsiri, nasların felsefe ve mantık kurallarıyla yorumlandığı felsefî tefsirlerin başlıcalarındandır. Felsefe ve aklî ilimlerle Kur’an’ın nasıl anlaşılabileceğini gösterdiği gibi İslâm felsefesinin teoriden pratiğe geçişinin sonuçlarını da ortaya koymaktadır. İhlâs sûresi tefsiri’nde kullanılan felsefî kurgunun anlaşılabilmesi için çeşitli şerh ve hâşiyeler yazılmıştır. Bunlardan en önemlisi, Ebû Sa‘îd el-Hâdimî’nin (1113- 1176/1701-1762) hâşiyesidir. Risâlesini bütüncül, delilli ve ilmî bir tarzda kaleme alan Hâdimî, herhangi bir görüşü ispat etme amacı gütmemiştir. Aynı şekilde eserin felsefî bir tefsir olduğunu göz önünde bulundurarak felsefe ve mantık kurallarının dışına çıkmamıştır. Bu kurallar doğrultusunda İbn Sînâ’ya katılmadığı görüşlerini de gerekçeleriyle birlikte açıklamıştır. Bu çalışmada Hâdimî’nin İhlâs sûresi tefsiri hâşiyesinin tahkikli neşri yapılmaktadır.
Keywords : İbn Sînâ, Hâdimî, felsefî tefsir, İhlâs sûresi, varlık, zat, sudûr, mahiyet, tevhit