Abdülganî b. İsmâil en-Nablusî’nin el-Hâmil fi’l-felek ve’l-mahmûl fi’l-fülk fî ıtlâkı’n-nübüvvet ve’r-risâle ve’l-hilâfe ve’l-mülk Başlıklı Risâlesinin Tahkik ve Tahlili

Authors : Mustafa Borsbuğa

Pages : 167-231

Doi:10.26570/isad.347718

View : 19 | Download : 11

Publication Date : 2017-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, tasavvuf ekolünün önemli temsilcilerinden Abdülganî b. İsmâil en-Nablusî’nin (ö. 1143/1731) el-Hâmil fi’l-felek ve’l-mahmûl fi’l-fülk fî ıtlâkı’n-nübüvvet ve’r-risâle ve’l-hilâfe ve’l-mülk başlıklı risâlesinin tahkik ve tahlilinden oluşmaktadır. Risâle, “nebî” ve “resul” kavramlarının peygamberler dışındaki kimseler için kullanımının câiz olup olmadığına ilişkin “ıtlak” konusunu ele almaktadır. Risâlenin konusu, hem kelâmcılar hem de mutasavvıflar tarafından klasik eserlerde ele alınmıştır. Zira bu mesele, muhtelif yönlerden dinin birçok esası ile alâkalı bulunmaktadır. Peygamber dışındaki birine “nebî” ve “resul” kavramlarını kullanmak zarûriyyât-ı dîniyyenin esaslarından olan “nübüvvet” açısından problem teşkil edecek niteliktedir. Ayrıca Arap dili prensiplerinin bu kullanıma ne ölçüde imkân tanıdığı göz önünde bulundurularak konuya ilişkin analizler yapılmaya çalışılmıştır. Nablusî, meseleye çözüm getirmek amacıyla keşfî ve zevkî bilgiyi dikkate alan sûfî yaklaşımının yanı sıra, evrensel ve genel geçer bilgi kaynağı olan akıl, duyu ve haberî bilgiyi dikkate alan kelâmî metodun yaklaşımını da göz önünde bulundurarak geleneksel müktesebatı bu bağlamda değerlendirmeye çalışmıştır. Nablusî’nin ele aldığı konuya ilişkin nasıl bir yaklaşım ortaya koyduğu ve katkı sağladığı ifade edildikten sonra, söz konusu risâlenin nüshaları ve mevsukiyeti hakkında da bilgi verilmiştir.
Keywords : Abdülganî en Nablusî, Niyâzî yi Mısrî, nübüvvet, risâlet, nebî, resul, ıtlak, keşif, sûfî, mütekellim, hakikat, zarûriyyât ı dîniyye