İslâm Bilim Tarihi: İslâm Coğrafyasının Bilim Mirası Üzerine Konuşmalar

Authors : Canan Ağyürek

Pages : 194-199

Doi:10.26570/isad.517444

View : 23 | Download : 9

Publication Date : 2019-01-31

Article Type : Other Papers

Abstract :İslâm bilim tarihi ya da İslâm tıp tarihi gibi bu başlığın daha spesifik türlerine ve İslâm bilim tarihi yazıcılığına hayli uzun bir zamandır Batı akademyasının dikkatle eğildiği bilinmektedir. Farklı teoriler ve söylemler çerçevesinde ortaya çıkmış devâsâ literatürden sonra Fuat Sezgin, George Saliba ve Rüşdî Râşid gibi bilim tarihçilerinin öncülüğünde İslâm bilim tarihi çalışmaları farklı bir evreye girmiştir. İlim dünyasının İslâm bilim tarihine yönelik algısının değişmesinde merhum Fuat Sezgin’in olağanüstü gayretlerini ve özellikle onun Wissenschaft und Technik im Islam (İslâm’da Bilim ve Teknik, I-V, İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Yayınları, 2008) ile muhallet eseri Geschichte des arabischen Schrifttums’u, yaygın olarak bilinen kısaltmasıyla GAS’ı zikretmek gerekir. Toplam on yedi cilt olan GAS’ın ilk cildinin Türkçe’ye çevrildiğini de hatırlatalım (Arap-İslâm Bilimleri Tarihi, I, İstanbul: Prof.Dr. Fuat Sezgin İslam Bilim Tarihi Araştırmaları Vakfı Yayınları, 2015). Diğer yandan daha mütevazi eserlerin de alana olan katkısı yadsınamaz. Rüşdî Râşid’in editörlüğünde yayımlanan üç ciltlik Encyclopedia of History of the Islamic Sciences (London&New York: Routledge, 1996) ile George Saliba’nın Islamic Science and the Making of the European Renaissance (Cambridge: The MIT Press, 2007) adlı eserini de bu halkaya ekleyebiliriz. Türkçe’de ise İslâm bilim tarihinin özellikle Osmanlı dönemi için IRCICA tarafından yayımlanmış literatür çalışmaları büyük bir hizmet olarak görülmeli, ayrıca İhsan Fazlıoğlu’nun birçok çalışması bu alanda yapılan yöntem yanlışlarına, eksikliklere dikkat çekmesi açısından önemli olmalarının ötesinde bilhassa Seçluklu ve Osmanlı bilim mirasının bilinmeyen mümtaz şahsiyetlerini ve eserlerini ilim dünyasının dikkatlerine sunmuş, kavram ve teori düzeyinde yeni ufuklar açmıştır. Nihayet İslâm Düşünce Atlası’nın (ed. İbrahim Halil Üçer, I-III, Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, 2017) İslâm düşünce ve ilim tarihinin dönemlendirilmesi üzerine yaptığı öneriler, coğrafyalar arasındaki etkileşimler ve âlimlerin ilişkilerine yönelen bakışı başta olmak üzere birçok açıdan heyecan verici bir çalışma olduğunu ifade etmek gerekir.
Keywords : islam bilim tarihi, bilim tarihi