تحقيق «رسالة في أصول الاصطلاحات البيانيّة» ليوسف بن حسين الكرماستي

Authors : Timur AŞKAN

Pages : 167-246

Doi:10.26570/isad.754315

View : 19 | Download : 13

Publication Date : 2020-07-11

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, XV. asır Osmanlı âlimlerinden Yûsuf b. Hüseyin el-Kirmastî’nin Usûlü’l-ıstılâhâti’l-beyâniyye adlı risalesinin tahkikli neşrini ve risalenin ihtiva ettiği beyan ilmi meselelerine dair tartışmaları ve görüşleri değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Beyan ilminin temel kavramlarına dair ana meselelerin odak noktası olarak alındığı bu risalede Kirmastî, beyan ilmine dair muhakkik belagat uleması, Ebû Ya‘kūb es-Sekkâkî ve Kazvînî’nin taksimleri üzerinden derinlikli bir okumaya girişmiştir. Onların taksimlerinin kaç türden oluştuklarını ve tanımlardaki ibarelerin kapsayıcı ve dışlayıcılığına dair hususiyetleri tahlil etmiştir. Sekkâkî’nin taksimine özellikle kinaye, mecâz-ı aklî ve istiâre-yi mekniyye konularında yöneltilen eleştirileri cevaplayarak Sekkâkî’yi müdafaa etmiştir. Ayrıca Sekkâkî’nin mütekaddim belagat âlimlerine muhalefet ettiği beş meseleyi açıklamıştır. Beyan ilmi ıstılahlarına dair temel meselelerin mukayeseli bir okumaya tâbi tutulduğu, mesele odaklı bu risale, Sekkâkî çizgisine bağlı kalarak ilgili meseleleri genel bir çerçeve içerisinde tekrar gözden geçirip düzenlemesi ve karşılaştırmalı bir yorumlamaya girişmesi açısından dikkat çekmektedir.
Keywords : Arap dili ve belagatı, Kirmastî, Beyan ilmi, Osmanlı belagat çalışmaları