Kādî Abdülcebbâr’ın “Sözün Hakikati Teorisi” ve Abdülkāhir el-Cürcânî’nin “Sözdizimi Teorisi” Bağlamında Bir Eleştirisi

Authors : M Taha BOYALIK

Pages : 61-84

View : 21 | Download : 4

Publication Date : 2012-09-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Kādî Abdülcebbâr, Mûtezile’nin “ilahî sıfatlar teorisi” bağlamında ilahî sözün hakikatini incelerken, kelâmcıların gâibin şâhide kıyası metodu gereği, beşerî sözün hakikatini de incelemek durumunda kalmıştır. Bu makalenin ilk iki kısmında Abdülcebbâr’ın “sözün hakikati” teorisi mümkün olduğunca beşerî söz bağlamıyla sınırlı kalınarak incelenmekte ve onun dil-düşünce ilişkisine dair yaklaşımı açığa çıkarılmaktadır. Son kısımda ise, Abdülkāhir el-Cürcânî’nin sözdizimi teorisine referanslarla, Abdülcebbâr’ın söz teorisine temelden eleştiriler getirilmektedir. Yazarın Abdülkāhir el-Cürcânî’nin görüşlerine dayandırdığı iddiasına göre, Kādī Abdülcebbâr’ın dil ve söz gerçeğine ilişkin görüşleri dilbilim ve dil felsefesi açısından ikna edici olmaktan uzaktır
Keywords : Kādî Abdülcebbâr, Mûtezile, sözün hakikati, ardışık kesintili sesler, lafız, anlam, kelâm ı nefsî, zihnî söz, düşünce, dil düşünce ilişkisi, Abdülkāhir el Cürcânî, nahvin anlamları, sözdiziminin gramatikselliği