الجامع الصغير للإمام محمد بن الحسن الشيباني دراسة توثيقية تحليلية نقدية

Authors : Mehmet BOYNUKALIN

Pages : 1-38

View : 25 | Download : 12

Publication Date : 2008-07-01

Article Type : Research Paper

Abstract :İmam Muhammed b. Hasan eş-Şeybânî’nin el-Câmiu’s-sağîr’i günümüze kadar gelen ilk fıkıh muhtasarı sayılabilir. Bu kitapta müellif, İmam Ebû Hanîfe, Ebû Yûsuf ve kendisinin görüşlerini özet bir şekilde derlemiş ve bazı meselelerde aralarındaki ihtilâfa da işaret etmiştir. Telif edildiği günden itibaren kitabın Rey ekolü içinde ve dışında büyük etkisi olmuş, hatta belli bir dönem kadıların ehliyetini belirlemede kriter görevi görmüş, yani bir anlamda kanun işlevini üstlenmiştir. Bugün elimizde bulunan kitap aslında Ebû Tahir ed-Debbâs’ın el-Câmiu’s-sağîr’i yeniden tertib etmesiyle oluşmuştur. ed-Debbâs’ın tertibi, el-Câmiu’s-sağîr’de bulunan meseleleri içermekle birlikte, bunları orijinal tertibine göre değil, yeni bir tertib üzere düzenlemiş ve az da olsa bazı ilâvelerde bulunmuştur. Biz bu çalışmamızda, el-Câmiu’s-sağîr’in ve şerhlerinin matbu ve yazma nüshalarına müracaat ederek, eserin telif tarihinden itibaren geçirdiği serüveni izlemeye, onun fıkıh tarihindeki yerine işaret etmeye, kitap üzerine yapılan tertib, şerh, nazm, reddiye ve savunma gibi çalışmaları tespit etmeye ve matbu nüshada bulunan ilâveleri göstermeye çalıştık.
Keywords : el Câmiüs sağîr, Muhammed b Hasan eş Şeybânî, Zâhirü'r rivâye