İslâm Hâkimiyetine (II./VIII. Asır) Kadarki Dönemde Soğd Havzasının İktisadî ve Sosyokültürel Dinamikleri

Authors : Osman AYDINLI

Pages : 99-126

View : 18 | Download : 12

Publication Date : 2014-07-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Ceyhun ile Seyhun nehirleri arasındaki Mâverâünnehir diye isimlendirilen bölgede yer alan Soğd, İslam kültür ve medeniyetinin tarihî merkezlerinden biridir. Soğdlular, çok verimli topraklara sahip olmaları ve özellikle İpek yolu ticaretinde çok etkin bir konumda bulunmaları sebebiyle, milattan önceki asırlardan itibaren yüksek bir kültüre sahip olmuşlar; bu üstün kültür civar halkları da etkilemiştir. Soğd bölgesi başka bölgelerde takibata uğramış inanç ve düşünce ekollerinin de sığındığı ve kendileri için yayılma imkânı bulduğu bir yer olmuştur. Müslümanlar tarafından fethiyle birlikte bölgenin önemi daha da artmış, İslam öncesinde sahip olduğu yüksek kültürün de etkisiyle İslâm dünyasının dört bir tarafından gelen tüccar, ilim adamı ve dindar insanlar için bir cazibe merkezi haline gelmiştir. Soğd bölgesi, Mâverâünnehir ve hatta Orta Asya’da gerek siyasî ve ekonomik gerekse kültürel bakımdan özel ve itibarlı bir yere sahip olmuştur. Bu makale, Soğd bölgesinin bu üstün özellikleri nasıl elde ettiğini tespit edebilmek için İslam dini bölgeye girmeden önce bu bölgenin nasıl bir kültürel, sosyal ve medenî alt yapıya sahip olduğunu ortaya koymayı amaçlamaktadır.
Keywords : Soğd, Soğdlular, Mâverâünnehir, Semerkant, Buhara, Orta Asya, İpek yolu, kültür, medeniyet