İBN SÎNÂ MANTIĞINDA ZATÎ-VASFÎ AYRIMININ VARLIĞI TUTARLI BİR ŞEKİLDE İLERİ SÜRÜLEBİLİR Mİ? İKİNCİL LİTERATÜRE YÖNELİK ELEŞTİREL BİR DEĞERLENDİRME

Authors : Fatma Karaismail

Pages : 25-59

Doi:10.26570/isad.1445346

View : 77 | Download : 65

Publication Date : 2024-08-08

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makale, İslam mantığına dair modern çalışmalarda İbn Sînâcı mantıkta çoğu zaman bütün yüklemli önermeler; kimi zamansa sadece modal “yüklemli” önermeler bağlamında var olduğu ileri sürülen zatî-vasfî önerme ayırımını eleştirel bir gözle ele almayı ve İbn Sînâcı mantıkta yüklemli önermeler bağlamında tutarlı bir zatî-vasfî ayırımının elde edilmesinin imkânını sorgulamayı amaçlamaktadır. Bu amaçla makalede ilk olarak çağdaş İslam mantığı araştırmalarındaki zatî-vasfî önerme açıklamalarına büyük ölçüde dayanak olarak gösterilmesi sebebiyle İbn Sînâ’ya (ö. 428/1037) göre genel mutlak önermelerin iki yorumu ve zorunlu önerme türleri tasvir edilmektedir. Bunun ardından ikincil literatürde yer alan zatî-vasfî önerme ayırımına dair açıklamalar, İslam mantığı araştırmalarına yön veren çalışmalara imza atan Tony Street’in konuyla ilgili görüşleri merkezinde analiz edilmektedir. Sonrasında ise modern çalışmalardaki konuyla ilgili açıklamalardan bağımsız olarak İbn Sînâcı mantıkta bütün yüklemli önermeleri içeren bir zatî vasfî önerme ayırımının yapılmasının imkânı tartışılmaktadır. Makalenin temel iddiası ise İbn Sînâ mantığında yüklemli genel mutlak ve modal önermelerin tamamını kapsayan bir zatî-vasfî ayırımının bulunmadığı ve ikincil literatürde bu ayırıma dair açıklamaların birçok yönden problem ihtiva ettiğidir.
Keywords : İbn Sînâ, Yüklemli Önerme, Zâtî Önerme, Vasfî Önerme, Modalite, Tony Street