İbnü’l-Vezîr’in (ö. 840/1436) Önerdiği Doğru Tefsir Yöntemi

Authors : Enes Büyük

Pages : 57-80

Doi:10.26570/isad.1548648

View : 79 | Download : 51

Publication Date : 2025-01-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Zeydî-Selefî çizgiyi benimseyen İbnü’l-Vezîr doğru dinî düşüncenin Yunan düşüncesine kadar uzanan felsefî kabullerle değil temelde Kur’an’ın ve sünnetin delilleriyle mümkün olacağını savunmuştur. Öncelikle Kur’an’a dayalı bilgi anlayışı İbnü’l-Vezîr’i Kur’an’ın nasıl doğru anlaşılabileceği sorunuyla karşı karşıya bırakmıştır. O, Îsârü’l-hak kitabında “Doğru Tefsirin Yöntemi Hakkında Rehber” başlığı altında mezkûr soruna dair derli toplu bir tefsir yöntemi önerisinde bulunmuştur. Bu makalenin amacı ise İbnü’l-Vezîr’in önerisini deskriptif yöntemle ortaya koymak, bunu, bir yandan tefsir disiplininin genel birikimi, diğer yandan da takip ettiği düşünce tarzının kurucu ve önemli isimleri olan Ahmed b. Hanbel, İbn Teymiyye ve İbn Kayyim el-Cevziyye gibi isimlerin düşünceleriyle mukayese edip açıklayıcı ve yorumlayıcı yöntemle incelemektir. O, bu önerisinde tefsiri rivayet ve dirayet olmak üzere ikiye ayırmıştır. Rivayet sürecinde dikkat edilecek hususları belirttikten sonra dirayet tefsirini de yedi aşamaya hasretmiştir. Haklarında belli bir epistemik kabulün belirlenmesi gerektiğini düşündüğü temel Kur’an kavramlarını ilk sıraya yerleştirmiştir. Daha sonra epistemik hiyerarşiye Kur’an, sünnet, sahabe kavli, dil bilgisi ve mecaz problemini dahil etmiştir. İbnü’l-Vezîr son olarak hakkında sahih bir delilin bulunmadığı ve müfessirlerin ihtilaf ettiği durumlarda ne yapılacağından bahsetmiştir. Ona göre bu aşamalara göre yapılan tefsirler Kur’an yorumunda doğru bilgiye ulaştıracaktır.
Keywords : Tefsir, İbnü’l-Vezîr, yöntem, Îsârü’l-hakk, Selef