Eski Türkçede “Konuşma” Kavramı: Türkleriŋ Temişin Ayur

Authors : Ezgi DEMİREL

Pages : 232-269

Doi:10.34083/akaded.893437

View : 19 | Download : 25

Publication Date : 2021-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Toplumsal bir varlık olan insanın en önemli sosyalleşme aracı dildir. Dil ise konuşma yoluyla gerçekleştirilen bir süreçtir. Bu nedenle her ne kadar dil incelemelerinde yazınsal metinlerle ortaya koyulan ve söz varlığını oluşturan bütün sözcükler ayrı ayrı ele alınsa da sözlü iletişimi sağlayan ve “konuşma” kavramına giren sözcüklerin de yine yazınsal metinler aracılığıyla tespiti büyük önem arz etmektedir. İnsanın zihninde tasarladığı, etrafında gördüğü her şeyi karşılayan “kavram” oldukça geniş kapsamlı ele alınması gereken bir sözcüktür. Bu çalışmada tarihsel Türk dili alanının Eski Türkçe dönemini oluşturan Orhun, Uygur ve Karahanlı Türkçesi esas alınarak “konuşma kavramı”na girdiği düşünülen sözcükler ve sözcük grupları ele alınmıştır. Konuşma kavramını karşılayan sözcükler ve bunlardan türeyen sözcük ailelerinin tespit edilmesi yoluyla Eski Türkçe döneminde “konuşma” üzerine kurulan söz varlığının ortaya koyulduğu bu çalışmada Türklerin “söz” ile şekillenen kavram dünyasını irdelemek amaçlanmaktadır. Çünkü Eski Türkçenin söz varlığı içinde “konuşma” kavram alanına giren sözcük ve sözcük aileleri bu dönemin dilinin zenginliğini göstermesi bakımından araştırmacılara önemli ipuçları sunmaktadır.
Keywords : Konuşma, kavram, kavram alanı, sözcük ailesi, Eski Türkçe