Adlî ve Karaferye Şehrengizi

Authors : Zahide EFE

Pages : 569-603

Doi:10.34083/akaded.1139562

View : 19 | Download : 13

Publication Date : 2022-08-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Klasik Türk edebiyatı şairleri yazmış oldukları manzumelerde yaşamış oldukları veya bir şekilde yollarının kesiştiği şehirleri ve bu şehirlerin sahip oldukları çeşitli özellikleri şiirlerine malzeme olarak kullanmışlardır. Bu kullanımlar neticesinde zamanla edebiyatımızda yerleşim yerlerini doğrudan veya dolaylı olarak konu edinen birçok edebî tür ortaya çıkmıştır. Bu edebî türler içerisinde yer alan şehrengizler, şehirlerin ve şehirlerde yaşayan meşhur kişilerin belli bir kompozisyon içerisinde anlatıldığı eserlerdir. Özellikle 16. yüzyılda büyük rağbet gören şehrengizler, her ne kadar sonraları gözden düşmüş olsa da 18. yüzyıla kadar yazılmaya devam etmiştir. Bu türün gelişmesinde özellikle Rumelili şairlerin büyük etkisi olmuştur. Şehrengiz türünün ilk örneğini kaleme alan Rumeli kökenli şairlerden Priştineli Mesîhî’den itibaren birçok şair, Rumeli coğrafyasındaki farklı şehirler için şehrengiz kaleme almıştır. Bu şehrengizlerden biri de Osmanlılar zamanında Karaferye olarak adlandırılan ve günümüzde Yunan Makedonyası’nın güneyinde yer alan Béroia (Véria) şehri için kaleme alınan şehrengizdir. Adlî mahlaslı bir şair tarafından 16. yüzyılda kaleme alınan ve 203 beyitten müteşekkil olan Karaferye Şehrengizi, mesnevi nazım şekline sahiptir. Eserde Karaferye şehrinin sahip olduğu bazı özellikler ile şehirde yaşayan yirmi güzel tavsif edilmiştir. Bu çalışmada şimdiye kadar varlığı bilinmeyen Karaferye Şehrengizi’nin şekil ve muhteva özellikleri üzerine birtakım değerlendirmelerde bulunularak eserin çeviri yazılı metnine yer verilmiştir.
Keywords : Klasik Türk edebiyatı, 16 yüzyıl, Adlî, şehrengiz, Karaferye