Bodily Semelfactives in Turkish: Aspectual and Pragmatic Analysis of Öksür- and Göz Kırp-

Authors : M Fatih ADIGÜZEL

Pages : 890-921

Doi:10.34083/akaded.1142383

View : 22 | Download : 13

Publication Date : 2022-08-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Çalışma, Türkçe Ulusal Derleminden (TNCv3.0) bağlı dizinler yoluyla öksür- ve göz kırp- eylemlerinin görünüş/kılınış potansiyellerini kapsamlı biçimde incelemektedir. Bu sözcüklerle ifade edilen beden kaynaklı bu anlık edimlerin ortak yönü kişi tarafından hem fizyolojik hem de edimbilimsel nedenlerle üretilebilmeleridir. Çalışmada kılıcı kontrolünde olan öksür- eylemleri sahte öksürük olarak adlandırılmış olup kimi edimbilimsel iletiler taşımaktadır. Aynı şekilde, göz kırp-, kılıcı kontrolünde üretildiğinde, belirli iletiler ifade etmektedir. Ayrıca, bu eylemin değişmeceli anlamları da vardır, ki bu da görünüş değerlerinde değişikliklere yol açmaktadır. Makale, ilgili iki eylemin görünüş/kılınış örüntüleri ile eylemlerin edimbilimsel işlevleri ve değişmeceli anlamları arasındaki etkileşimleri ortaya koymaktadır. Ayrıca göz kırp- eyleminin bazı değişmeceli anlamlarının TDK sözlüğünde yetersiz tanımlandığı ve kimilerinin de eksik olduğu sonucuna varılmıştır. Bu eylemlerin görünüş/kılınış örüntüsü, anlamlarındaki farklılaşmalara ve edimbilimsel işlevlerine göre değiştiğinden TDK sözlüğündeki göz kırp- girdisi için bazı düzeltmeler önerilmiştir. Çalışma, sağlıklı görünüş/kılınış değerlendirmelerin sadece tümce düzeyine değil, aynı zamanda tümce üstü bağlama da bağlı olduğunu göstermektedir. Makalede ayrıca öksür- eyleminin bazı edimbilimsel nedenlerle baskın olarak erkek özneler seçtiği görülmüştür.
Keywords : derlem çıkışlı, görünüş, göz kırpmak, öksürmek, Türkçe bedensel anlık edimler