Türkçe Sözlük’te Yer Alan Ölü ve Ölüm, Yaşam, Yaşam ve Hayat Kavram Alanlarına Bakış

Authors : Muammer Şehitoğlu

Pages : 354-373

Doi:10.34083/akaded.1387304

View : 76 | Download : 69

Publication Date : 2024-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Çalışmada, Türk kültüründe Türkçenin kavram alanında yer alan ve Türkçe Sözlük’te de madde başı sözlük ögesi olarak bulunan ölü / ölüm, yaşama, yaşam / hayat kavram alanını karşılayan kavram işaretlerinin türleri ve niteliklerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın kapsamını, kavram alanlarına ilişkin kavram işaretlerinin Türkçe Sözlük’teki anlam değerleri, sözcük türleri ve çok anlamlılık nitelikleri bakımından üç boyutta ele alınması oluşturmaktadır. Çalışmada nitel araştırma yöntemine dayalı belge incelemesi tekniği kullanılmıştır. Teknikle kavramların işaretlenmesi, bilimsel disiplin alanlarındaki kullanımları ve çok anlamlılık niteliği açısından Türkçe Sözlük’te yer alan söz varlığı analiz edilmiş ve bu üç boyut çerçevesinde sınıflandırılarak yorumlanmıştır. Elde edilen bulgulara göre, ölü / ölüm, yaşama, yaşam / hayat kavram alanlarında Türkçe Sözlük’te yer alan söz varlığı birden fazla anlam değeri taşıyan hem tek hem de birden fazla anlam ögesinden oluşan genel anlamlı kavram işaretleriyle ifade edilmiştir. Birden fazla anlam ögesiyle oluşan kavram işaretlerinde belirtisiz isim tamlaması şeklinde oluşan kavram işaretlerinin geçiş sıklığı yüksektir. Ölüm ve ölü kavram alanında ise, niteleme sıfatı + isim biçiminde oluşan kavram işaretlerinin geçiş sıklığı dikkat çekerken, Türk kültüründe bu kavram alanın daha çok niteleyici dil ögeleriyle ifade edildiği tespit edilmiştir. Yine ölü ve ölüm kavram alanında bilinenin ve düşünülenin tersine bilimsel disiplin olarak din bilimi değil, hukuk alanındaki terimlerin ve kavram işaretlerinin geçiş sıklığının yüksek olduğu görülmüştür
Keywords : ölü, ölüm, yaşam, hayat, kavram alanı