Türkçede Soyut Sözcükler Üzerine Bazı Tespitler
Authors : Hanife Yaman
Pages : 249-261
Doi:10.34083/akaded.1444466
View : 102 | Download : 98
Publication Date : 2024-04-30
Article Type : Research Paper
Abstract :Dildeki bütün birimlerin bilişsel bir süreci ifade ettiği düşüncesinden -dil bir soyutlamadır, ilkesinden- hareket edilerek evrendeki bütün canlı ve cansız varlıklar adlandırılmaya çalışılmıştır. Bu adlandırmayla üretilen birimler (sözcükler), nesne ya da varlıkların kendisini değil soyutlama yoluyla oluşturulmuş olan ses ve yazı birimleri karşılamaktadır. Dilbilimde bu birimler göstergeler olarak adlandırılmaktadır. Bu göstergeler, duygu, düşünce veya diğer insanlarla paylaşılmak istenen ne varsa onların diğer insanlara aktarımını sağlamaktadır. Dildeki bu kavramların ortaya çıkışı, insanoğlunun doğal ve sosyal çevre içerisinde var olması ve onlarla çeşitli ilişkiler kurmasıyla (saymaca, iğretileme) açıklanabilir. Bu ilişkiler neticesinde duyularla algılananlar somut; algılanamayanlar ise soyut kavramlar olarak nitelendirilmektedir. Sözcüklerin soyut ya da somut olarak belirtilmesi tamamen göstergenin maddesel özelliklerine dayalı olduğu söylenebilir. Bu sebeple göstergeler yani sözcükler anlam yönünden bir soyutluk ifade etmektedir. Soyut sözcükler, bir dilin söz varlığının gelişmişliğini, işlenmişliğini ve kavramlaştırma gücünü ortaya koyan önemli unsurlardır. Türk dilinin ilk yazılı kaynakları olan Orhun yazıtlarından itibaren soyut sözcüklerin/kavramların varlığı ve genişliği dikkat çekmektedir. Soyut kavramlar, bir dilin kültür dili özelliğine sahip olabilmesinde ölçüt olarak gösterilmekte ve dilbilgisi çalışmalarında yer bulmaktadır. Ancak sözcükbilim, anlambilim ve dilbilgisi çalışmalarında bu kavramlar farklı bakış açılarıyla değerlendirilmektedir. Bu çalışmada, alanyazınında yapılan tanımlamalardan/çalışmalardan hareketle soyut sözcük kavramı hakkında bilgi verilmesi, Türk dilinin söz varlığında önemli bir yere sahip olan soyut sözcüklerin biçim ve anlam açısından incelenmesi, sunulan bilgilerden yola çıkılarak Türkçede soyut sözcüklerle ilgili bir tanım ve çerçeve ortaya konulmaya çalışılmıştır.Keywords : Türkçe, isimler, somut sözcükler, soyut sözcükler