Eski Oğuz Türkçesinde Bazı Bağlama Edatlarının İşlevleri

Authors : Ümit Eker

Pages : 1700-1733

Doi:10.34083/akaded.1505878

View : 151 | Download : 131

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Eski Oğuz Türkçesinde çoğunluğu bağlama işlevinde olan pek çok edat kullanılmıştır. Bu edatlar eklendikleri cümleye çeşitli anlam incelikleri katmakta, ya da cümleler arasında bağlantı kurmaktadır. Edatların işlevlerinin doğru tespit edilmesi kaynak metnin doğru okunması ve anlaşılması bakımından önem arz etmektedir. Bu çalışmada, Eski Oğuz Türkçesinde çok sık kullanılan ve işlevleri çoğunlukla doğru tespit edilemediği için aktarma hatalarına neden olabilen dokuz bağlama edatı incelenmiştir. Bunlar; “evet”, “şâyed ~ şâyet”, “hem”, “ve hem”, “ve illâ”, “ve dahı”, “ve hem dahı”, “hem dahı”, “ve dahı hem” edatlarıdır. Bu çalışmayla önceki çalışmalarda değinilen bağlama edatlarının işlevlerine katkı sağlamak amaçlanmıştır. Özellikle “ve hem”, “ve illâ”, “ve dahı”, “ve hem dahı”, “hem dahı”, “ve dahı hem” edatlarının kullanımları ve işlevleri itibarıyla birlikte ele alınmaları gerekmektedir. İncelenen bağlama edatlarının birbirinden farklı işlevleri bu çalışmada ortaya konulmuştur. Buna göre çalışmada incelenen edatların işlevleri şu şekildedir: evet “fakat”; şâyed/şâyet “belki/ihtimaldir ki”; hem “ayrıca, hem … hem, ve”, ve hem “hem … hem, ve, ayrıca, bunun üzerine, sonrasında/bundan sonra, böylelikle”; ve illâ “yoksa/aksi hâlde, ayrıca, fakat”; ve dahı “ayrıca, fakat”; ve hem dahı “ayrıca, hem … hem, ve”; hem dahı “ayrıca, ve”; ve dahı hem “ayrıca”.
Keywords : Eski Oğuz Türkçesi, Bağlama Edatı, evet, şâyed, ve hem