Kaşkay Bilmeceleri

Authors : Muhittin Çelik

Pages : 1568-1591

Doi:10.34083/akaded.1567787

View : 79 | Download : 122

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Anonim halk edebiyatı ürünlerinden olan bilmeceler, diğer halklarda olduğu gibi, Türk folklorunun da en yaygın türlerinden biridir. Son yıllarda Türk dünyasında gelişen ilişkiler çerçevesindeki çalışmalara baktığımızda, bilmeceler konusunun diğer halk edebiyatı türlerine göre, hak ettiği ilgiyi gördüğünü söyleyemeyiz. Çalışmamızda, Kaşkay yazarlarından Ersalan Mirzaî’nin derlemiş olduğu 345 Kaşkay bilmecesi/tapmacası incelenmiştir. İran’ın Fars eyaletinde yaşayan Kaşkaylar, zengin bir sözlü edebiyat kültürüne sahip olan iki dilli bir Türk topluluğudur. Bu yazımızdaki amacımız, Kaşkay Türklerine ait olan bilmeceleri tanıtmak, eldeki bilmecelerin yapı özelliklerini vermek ve anlam bakımından incelemektir. Ayrıca, Kaşkay bilmecelerinin bilim dünyasına tanıtılması ve Kaşkay halkının kültürel ögelerinin verilmesi amaçlanmıştır. Çalışmamızda bilmeceler konuları bakımından tasnif edilmiş ve yüzdelik dağılımları verilmiştir. Böylelikle Kaşkay bilmecelerinin daha çok hangi konular üzerinde durulduğu tespit edilmeye çalışılmıştır. Kaşkay bilmecelerinin daha çok günlük hayat ve hayvancılıkla ilgili konular üzerinde durduğu görülmüştür. Kaşkay bilmecelerinde çoğunlukla bu konular üzerinde durulması, onların konar-göçer bir hayat tarzı benimsemiş olmasının bir sonucu olarak düşünülmüştür.
Keywords : Halk edbiyatı, Kaşkay bilmeceleri, Tapmacalar, Kaşkay Türkleri, Bilmece.