Tengri İnancında Üç Dünya İle İlgili Ritüeller

Authors : İsmail Şenesen

Pages : 1518-1533

Doi:10.34083/akaded.1569914

View : 135 | Download : 145

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İnsanoğlu var olduğundan beri, doğaya tapınma zorunluluğu hissetmiş ve en güçlü gördüğü doğal varlıklara inanma-tapınma temelinde çeşitli ilkel inanışlar yaratmıştır. Bu inanışlardan biri olan Tengriciliğin kökeninin kayalara çizilen resimlere bakılarak Yontma Taş Devrine kadar uzandığı düşünülür. Ayrıca Sümer, Çin, Doğu Roma kaynaklarında Tengri inancına ve bu inançla ilgili uygulamalara rastlanır. Dünyanın ve Türklerin en eski inançlarından olan Tengricilik, tek Tanrı inancının en saf biçimi olarak kabul edilir. Halkbilimi kaynaklarına dayanılarak Tengricilik üzerine yapılan çalışmalarda etnografik objelerin yanı sıra yazılı ve sözlü kaynaklar da kullanılmıştır. Tengri inanışına sahip topluluklar, birbirlerinden farklı etnik ve mahallî gruplardan oluşmaktadırlar. Bu durum, her birinin kültürel kökenlerinden kaynaklanan farklı inanç özellikleri ve bunlarla ilgili farklı ritüellerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu çalışmanın esas amacı, Türklerdeki Tengri algısının geçmişi ve bugünü içerisinde yer alan üç dünya inancını tespit edip bu dünyalarla ilgili çeşitli uygulamaların işlevlerini ortaya koymaktır. Çalışmada, çeşitli yazılı kaynakları tarayarak konu ile ilgili tespitlerin aktarımını sağlamak amacıyla nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Sonuç olarak, binlerce yıldan beri karşılıklı dayanışma ve doğaya gösterilen sonsuz saygı sayesinde devam eden ritüel temelli bu kültürün yaşamı dünya ile birlikte daha dengeli biçimde sürdürmek üzerine inşa edildiği tespit edilmiştir.
Keywords : Halkbilimi, Türkler, İnanç, Tengricilik, Ritüel