MESNEVÎ’DE MEVLÂNA’NIN DÜNYA, ZÜHD, RIZIK VE KANAAT TELAKKİLERİ: İSLAM İKTİSAT DÜŞÜNCESİ ÜZERİNDEN BİR DEĞERLENDİRME

Authors : Ekrem Erdem

Pages : 240-273

Doi:10.54863/jief.1445467

View : 64 | Download : 124

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Mevlâna, 13. yüzyılda Konya’da yaşamış, hem şeriat ilimlerini hem de tasavvufi derinlikleri öğrenmiş, öğretmiş ve özgün bir çığır açmış büyük bir mutasavvıftır. Açtığı çığır yaşadığı dönemden itibaren sadece Anadolu insanına değil, tüm Müslümanlara hatta tüm insanlığa yol gösterici olmuştur. Çalışmanın amacı, bu derece yüksek vasıfları haiz ve tesir gücü oldukça yüksek bir mutasavvıfın iktisadî hayat ve zühd konusundaki düşüncelerinin anlaşılması için, dünya, rızık, sabır ve kanaat gibi konulara bakışının Mesnevî’de yer alan hikâye tarzındaki anlatımlarından hareketle incelenmesidir. Bunu yaparken, konularla ilgili âyet ve hadisleri de dikkate alarak, İslam iktisat düşüncesi üzerinden bir analiz yapılmaktadır. Sonuç olarak, dünyaya karşı tamahkâr olunmaması, mâsivânın kalpten çıkarılması (terk) ve onun yerine hiçbir karşılık beklemeksizin Hakk’a rağbet edilmesi tavsiye edilmiştir. Bu manada zühd, dünya ve ona ait olanlara karşı tam bir kayıtsızlık ve yansızlık hali olarak görülmüş ve iki dünyayı birlikte düşünen makul bir sâlik için bunun fırsat maliyetinin en düşük, dolayısıyla en doğru optimizasyon kararı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Zira zühd, ancak rızka imanın tam olmasıyla kemâle erecek ve kul veya sâlik, bu sayede kul peygamberliği seçmiş olan Hz. Peygamber’in sünneti üzere özellikle ekonomik konjonktürün daralma evrelerinde gelirdeki düşüş karşısında şükür, sabır, kanaat ve infak ile mutluluğunu sürdürecektir. Anahtar Kelimeler: Mevlâna ve Mesnevi, Tasavvuf, Zühd ve Dünya, Rızık, İslam İktisadı. Key Words: Mawlana and Masnavi, Sufism, Zuhd and World, Rizq, Islamic Economics. JEL Kodları: B11, B30, P00, P40, Z12.
Keywords : Mevlâna ve Mesnevi, Tasavvuf, Zühd ve Dünya, Rızık, İslam İktisadı