İlk Osmanlı Fakihlerinden Alâeddin Esved ve Künûzü’l-Envâr Adlı Eseri

Authors : Ertuğrul BOYNUKALIN

Pages : 639-663

View : 20 | Download : 14

Publication Date : 2020-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Toplumumuzu oluşturan dinî, ahlaki ve sosyal değerler önemli ölçüde Sünni inanç, Hanefi fıkıh ve tasavvufi ahlak anlayışına dayanmaktadır. Osmanlı Devleti’nin de desteklediği bu anlayışı temsil eden medrese ve ilim adamları devletin kuruluş döneminden itibaren Sünni, Hanefi ve tasavvufi geleneği yeşertmek ve yaymak için faaliyette bulunmuş ve eser vermişlerdir. Orhan Gazi’nin kurduğu İznik Medresesi ve bu medreseye atanan müderrisler bu anlayışı yerleştirmede önemli bir rol oynamıştır. Bu müderrislerin en önemlilerinden ve ilklerinden biri, Alâeddin Esved’dir. Bu makalede Esved ve onun fıkıh usulü alanındaki anlayışını, başka bir ifadeyle metodolojisini ortaya koyan iki eserinden birisi Künûzü’l-envâr tanıtılmış ve kısaca tahlil edilmiştir. Bu eser ilk defa bir akademik makalede ele alınmıştır. Bu vesileyle şerh literatürüne ait olan bu eserin metnini oluşturan ve henüz üzerine çalışma yapılmamış olan Ebu Bekir b. İbrahim’in Rumûzü’l-esrâr adlı özgün eseri de kısaca incelenmiştir. Böylece Osmanlı Hanefi fıkıh usulü düşüncesinin tarihi gelişimini tespit etme yolunda bir adım atılmıştır.
Keywords : Fıkıh tarihi, fıkıh usulü tarihi, Hanefi fıkıh usulü, Osmanlıda Fıkıh, İznik Medresesi, Künûzül envâr, Alâeddin Esved