Hanefi Usûl Muhtasarlarının Gelişimi: (III) Habbâzî’nin Muğnî’si ve Hanefi Usûlündeki Yeri

Authors : Mehmet BOYNUKALIN

Pages : 589-609

View : 22 | Download : 9

Publication Date : 2018-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Hanefî usûl-i fıkıh muhtasarlarının gelişiminin incelenmesi usûl ilminin tarihi gelişimini tespit etme açısından önem arz etmektedir. Pezdevî’nin insert ignore into journalissuearticles values(482/1089); Usûl’ü ve Hüsameddin el-Ahsîketî’nin insert ignore into journalissuearticles values(644/1247); Müntehab’ından sonra göze çarpan Hanefî usûl muhtasarı Habbâzî’nin insert ignore into journalissuearticles values(691/1292); el-Muğnî adlı eseridir. Büyük ölçüde Serahsî insert ignore into journalissuearticles values(483/1090); ve Pezdevî’nin eserlerini esas alarak onları özetleyen Habbâzî’nin çalışması Hanefî usûlcüleri tarafından kabul görmüş, ders kitabı olarak okutulmuş, metin olarak ezberlenmiş, birçok usûlcü tarafından şerhedilmiştir. Habbâzî’nin Muğnî’si üzerine 16 şerh yazıldığını tespit edebildik. Telif edildikten sonra geçen 1,5 asır içinde müellifi dâhil 12 Usûl âlimi tarafından şerh edilen bu muhtasar kısa bir süre içinde yaygınlaşmış ve büyük ilgi görmüştür. Ancak eserin sistematik olmaması ve daha iyi muhtasarların telif edilmesi gibi sebeplerle, zamanla bu ilgi Nesefî’nin insert ignore into journalissuearticles values(710/1310); Menar’ı ve Sadrüşşeria’nın insert ignore into journalissuearticles values(747/1346); Tenkih’i gibi başka muhtasarlara doğru kaymış ve başka usûl metinleri öne çıkmıştır.
Keywords : Hanefî usûl i fıkhı, Muhtasar, Serahsî, Habbâzî, Usûl i fıkhın gelişimi