Ayni Teminatlar Bağlamında Bey‘ Bi’l-Vefânın Hukuki Durumu

Authors : Recep ÖZDEMİR

Pages : 291-315

View : 21 | Download : 9

Publication Date : 2018-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bey‘ bi’l-vefâ, sınırlı bir bölgede, ticarî ihtiyaçların sevkiyle ortaya çıkmış ve örf haline gelmiş bir finansman türüdür. Temelde fâize düşmemek ve borcu garantiye bağlamak amacıyla, daha çok Hanefî çevrelerinde uygulama alanı bulmuş ve tartışılma konusu yapılmıştır. Hanefîler dışındaki mezheplerde geçerli bir işlem kabul edilmeyen bey‘ bi’l-vefa Hanefî literatüründe ise hem bir akit hem de sınırlı aynî hak şeklinde değerlendirmeye tâbi tutulmuştur. Geri verme şartı sebebiyle bey‘ akdinden, maldan yararlanmanın akit esnasında şart koşulmasından dolayı rehin akdinden farklılaşan bey‘ bi’l-vefânın niteliği ve hukuki durumuyla ilgili birçok görüş ortaya atılmıştır. Geri verme şartının akdi batıl kılıp kılmayacağı ve yararlanma şartının faize yol açıp açmayacağı bu tartışmaların odak noktasını oluşturmaktadır. Niteliği ve hukuki durumuyla ilgili birçok görüş olmakla birlikte, bey bi’l-vefâda rehin akdinin hükümlerinin daha ön planda olduğu ve akdin amacının kreditöre teminat sağlamak olduğu yönünde yaygın bir kanaat vardır. Bu çalışmada akdin hukuki niteliğiyle ilgili görüşler dikkate alınarak teminat vasıtaları bağlamında değerlendirilmesi amaçlanmaktadır.
Keywords : İslâm Hukuku, Aynî Teminatlar, Borç, Rehin, Bey bil vefâ