İmam eş-Şâfiî’nin Görüşlerinin Dâvûd ez-Zâhirî’nin Usûlüne Etkileri

Authors : Mustafa Türkan

Pages : 51-73

View : 5 | Download : 12

Publication Date : 2017-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İslam hukuk tarihinde imam eş-Şâfiî, görüşleri ve ortaya koyduğu usûlüyle kendisinden sonra gelen ekollere tesir etmiştir. Zâhiriyye mezhebinin kurucu imamı Dâvûd ez-Zâhirî de mezhebinin usûlünü inşâ ederken eş-Şâfiî’den büyük ölçüde etkilenmiştir. Bu makalede eş-Şâfiî’nin görüşlerinin Dâvûd ez-Zâhirî’nin usulündeki etki ve yansımaları tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda eş-Şâfiî’nin zâhirî/lafzî anlama sarılma prensibi Dâvûd ez-Zâhirî’yi de etkilemiş ve bu ilke onun usulüne büyük oranda yansımıştır. eş-Şâfiî’nin haber-i vâhidin otoritesi üzerine kurduğu usûlü Dâvûd ez-Zâhirî’de de görülmüş hatta o, haber-i vâhidin kat‘î ilim ifade edeceğini iddia ederek eş-Sâfiî’nin bir adım daha ötesine geçmiştir. eş-Şâfiî’nin sükûtî icma‘ ve bölgesel icma‘ fikrine karşı çıkıp evrensel icma‘ anlayışını ileri sürmesi Dâvûd ez-Zâhirî’yi etkilemiş, onu ihtilaflı durumları dışarıda bırakan kat‘î icma‘ fikrine yönlendirmiş ve bu sebeple Dâvûd ez-Zâhirî, icma‘ı sahâbe dönemiyle sınırlandırmıştır. Dâvûd ez-Zâhirî, kıyası dışlayan usulünü oluştururken de eş-Şâfiî’nin görüşlerinden yararlanmış, onun istihsanı reddetmek için kullandığı delilleri kıyasa uygulayarak kıyas ve diğer re’ye dayalı yöntemlere başvurmadan mezhebini inşâ etmeye çalışmıştır
Keywords : eş-Şâfiî, Dâvûd ez-Zâhirî, Zâhiriyye Mezhebi, Fıkıh Usûlü