Hüsn-i Hat Sanatında Şive

Authors : Ömer Faruk DERE

Pages : 751-772

View : 20 | Download : 20

Publication Date : 2021-09-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Hat sanatı tarihi boyunca üretilmiş eserlerden günümüze kalmayı başarabilenlerin mensubu bulunduğu ekolleri, üslupları, tavırları dikkatlice incelenip mukayeseli taramalar yapıldığında hangi yazı türünde olursa olsun bazı hattatların yazılarında yazanın şahsına has özelliklerinin varlığı tespit edilebilmektedir. Hat sanatında bu özelliklerin bütünü “şive” terimi ile ifade edilmektedir. Yazılarda şivenin tespit edilebilmesi için her dönemden ve her ekolden pek çok hattatın yazılarının karşılaştırılması gerekmektedir. Terimin kullanımı yaygın olmakla birlikte ifade ettiği karşılık üzerinde fazlaca durulmadığı literatür taramalarında ortaya çıkmıştır. Hat sanatı araştırmalarında belirleyici bir ayraç vazifesi görebilecek kadar önemli olduğu değerlendirilebilecek bu terimin açıklanmasına gayret edilmiştir. Çoğu zaman üslup veya tavır kavramlarıyla karıştırılan şivenin bir yazıda nasıl oluştuğu, şiveli bir yazının özellikleri, şivenin talebelikten itibaren korunabilmesinin imkanları konuları ele alınacaktır. Hakiki ve mecazi yazıların oluşumunda şivenin etkilenme sebepleri üzerinde durularak mecazi yazı üretiminde kullanılan metotlarda ortaya çıkabilecek aksaklıklar üzerinde değerlendirmeler yapılacaktır. Şivenin daha doğru anlaşılabilmesi için bir yazının ait olduğu tür, mektep (ekol), kol ile yazıya ait özellikler olan üslup, tarz, tavır ve hal kavramları izaha çalışılacaktır.
Keywords : Hat sanatı, şive, yazı, tür, ekol, kol, üslup, tarz, tavır, hal, hakiki yazı, mecazi yazı, kalıplama, meşk