الاستحسان: حجية و أنواع تطبيقاته عند الاصوليين

Authors : Ramazan KORKUT, Mohamed SHABLİ

Pages : 5-27

View : 21 | Download : 14

Publication Date : 2021-06-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu araştırma dinin tali delillerinden bir olan istihsan delililini ele almaktadır. Geçmişten günümüze fakihler usul açısından istihsanın tanımı, delil oluşu ve bağ-layıcılığı konusunda teoride ihtilafa düşmüşlerdir. Pratikte ise -İmam Şafiî dâhil olmak üzere- fakihlerin neredeyse tamamı dini-ameli hükümleri çıkarma konu-sunda az veya çok da olsa istihsan yöntemini kullanmışlardır. Usulcüler istihsan yöntemi için farklı tanımlar geliştirmiş, bu tanımlara bağlı olarak onun delil olup olmadığı konusunda iki gruba ayrılmışlardır. Şafiî fakihler istihsanı yöntemini reddederken, cumhur fukaha istihsan yöntemini delil olarak kabul etmiştir. Her bir grubun kendisine mahsus delilleri bulunmaktadır. Ancak sosyal değişim karşısında hiçbir müçtehidin istihsan deliline bigâne kalamayacağını belirtmemizde fayda vardır. İmam Şafiî’nin reddettiği istihsan anlayışı, cumhurun kabul ettiği istihsan yönteminden farklılık göstermektedir. Bu konudaki ihtilafın temel sebebi, istihsana yüklenen farklı anlamlardan, ihtilafa konu olan asıl meselenin farklılığından ileri gelmektedir. Araştırmamızın problemi de budur. Bu kapsamda istihsan delilini teorik ve pratik yönleriyle iki başlık altında ele alacağız. Öncelikle teorik açından istihsanın tanımı ve bağlayıcılık problemi üzerinde duracak, bilahare istihsan yönteminin pratik açıdan türlerini ve uygulamalarını değerlendireceğiz.
Keywords : İstihsan, Bağlayıcılık, Uygulama, Fıkıh Usulü