HİKÂYENİN İZİNİ SÜRMEK: NASREDDİN HOCA ve MEVLÂNÂ'DAN HAMMURABİ YASALARINA METİNLERARASI BİR YOLCULUK

Authors : Mustafa ÖZAĞAÇ

Pages : 155-173

Doi:10.34082/islamiilimler.630682

View : 19 | Download : 12

Publication Date : 2019-11-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Normal 0 21 false false false TR X-NONE AR-SA /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Normal Tablo"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-qformat:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin:0cm; mso-para-margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-fareast-font-family:"Times New Roman"; mso-fareast-theme-font:minor-fareast; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:Arial; mso-bidi-theme-font:minor-bidi;} Nasreddin Hoca fıkraları üzerinden yapılan bilimsel çalışmalara sadece edebiyat sahasında değil; başka disiplinlerde de rastlanabilmektedir. Ancak Nasreddin Hoca fıkrası olarak örnek gösterilen bir anlatı, başka bir hikâyenin dönüşerek Nasreddin Hoca adına bağlanmasıyla oluşmuş olabilir. Nasreddin Hoca’ya atfedilen fıkraların ayıklanarak gerçekten ona ait olanların ortaya çıkarılması, edebiyat araştırmacıları tarafından üzerinde tartışılagelen bir konudur. Bu makale, Mevlânâ’nın Mesnevî'sinde anlatılan bir hikâyenin Nasreddin Hoca fıkrasına dönüşmüş olabileceğini iddia ederek konuya yaklaşmaktadır. Söz konusu incelemede yararlanılan yapısalcı analiz yöntemi ise Mesnevî’deki hikâyenin kökenine dair beklenmedik ufuklar açmakta, söz konusu hikâyenin aslında Bakara Suresi’nde anlatılan Hz. Musa zamanındaki inek kesme hadisesinin bir tefsiri olduğu düşüncesine bizi ulaştırmaktadır. Klasik şerh metodu dışında kalan yapısalcı yaklaşım, hikâyelerdeki ortak unsurların tespitinde ve dolayısıyla hikâyelerin kökeninin araştırmasında kullanılabilecek bir analiz çeşididir ve Nasreddin Hoca fıkralarının kökenini tespite ya da Mesnevî’deki hikâyelerin mahiyetini anlamaya katkı sağlayabilir.
Keywords : Nasreddin Hoca, Mevlânâ, Şerh, Yapısalcılık, Tesniye