ARŞİV VESÎKALARINA GÖRE MA‛MÛRETÜ’L-AZÎZ (ELAZIĞ) VİLÂYETİNDE 1890’LARDA BAŞLAYIP 1916’YA KADAR DEVAM EDEN MÜFTÜLÜK KRİZİ

Authors : Ahmet KARATAŞ

Pages : 195-226

Doi:10.34082/islamiilimler.630685

View : 22 | Download : 7

Publication Date : 2019-11-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Normal 0 21 false false false TR X-NONE AR-SA MicrosoftInternetExplorer4 /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Normal Tablo"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-qformat:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin:0cm; mso-para-margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-fareast-font-family:"Times New Roman"; mso-fareast-theme-font:minor-fareast; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:Arial; mso-bidi-theme-font:minor-bidi;} Ma‛mûretü’l-azîz’de 1890’lı yıllardan 1916’ya kadar süren; şehir halkı, vâlilik, Dâhiliye Nezâreti, Sadâret ve Meşîhat arasında onlarca yazışmaya konu olmasına rağmen kesin çözüme kavuşturulamadığı için buhrâna dönüşen bir müftülük meselesi vardır. Bu makalede söz konusu mesele Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi’ndeki (COA) belgelere dayanılarak önce tespit edilmiş, sonra da başlangıcından nihâyete erene kadarki süreç anlatılmaya çalışılarak Elazığ’ın müftülük târihine ve o devrenin müftülerinin tercüme-i hâllerine mütevâzı bir katkı sağlama amacı güdülmüştür . Bu şehrin dinî, ilmî, edebî, irfânî ve siyâsî târihi bakımından önemli yer işgâl eden müftülük makamıyla ilgili yapılmış derinlikli akademik çalışmaların bulunmaması mahallî kaynaklarda ve halk arasında bazı müftü efendilerin hayatlarının menâkıbla örülmesine yol açmıştır. Halbuki araştırdığımız dönemin iki esas müftüsü Beyzâde Mehmed Nûri ve Mehmed Fâik Efendiler icraatlarıyla ya baş ağrıtan problemlere eklemlenmişler yahut başlı başına problem olmuşlardır. Yaklaşık yirmi yıl boyunca halledilemeyen kriz 1916’da Harputlu Mehmed Kemâleddin Efendi’nin müftü tayin edilmesiyle çözüme kavuşmuştur. Bu üç müftü efendi Ma‛mûretü’l-azîz’de şâir, müderris ve muallim kimlikleriyle de şöhret bulmuşlardır.
Keywords : Ma‛mûretül azîz, müftülük, Beyzâde Mehmed Nûri