Tirmizî’nin, Sünen’inde “ve fi’l-bâbi an fulân” İfadesini Kullandığı Rivâyetler Üzerine Bir Tetkik (Kitâbu’l-İlim örneği)

Authors : Mustafa ÖZTÜRK

Pages : 7-33

Doi:10.34082/islamiilimler.748686

View : 14 | Download : 9

Publication Date : 2020-06-05

Article Type : Research Paper

Abstract :Her hadis musannifi gibi, Tirmizî’nin de Sünen’ini belli bir metot üzere tasnif ettiği, özellikle, pek çok hadisin sonunda değerlendirme sadedinde bazı usûl bilgilerine yer verdiği ehlince bilinmektedir. Bu bilgilerden biri de onun zaman zaman bir veya birkaç sahâbiyi zikrederek “ve fi’l-bâbi an fulân/an fulân ve fulân...” şeklinde düştüğü kayıtlardır. Tirmizî, bu tür kayıtlarla, her hangi bir sahâbîden bizzat senediyle aktardığı bir hadisin başka sahâbî/sahâbîlerden de geldiğini belirtmektedir. Binaenaleyh diğer sahâbîlerin rivâyetlerinin muteber hadis kaynaklarına ne derece yansımış olduğu hatta aynı hadisin Tirmizî’nin zikretmediği başka sahâbîlere nispetinin bulunup bulunmadığı ilmî merakı celbetmektedir. Diğer taraftan Tirmizî’nin söz konusu ifadeyi kullandığı hadise ait sahâbî zincirini tercih etme sebebi yahut onun aynı bölüm veya bâb içerisinde hakkında “ve fi’l-bâbi an fulân...” ifadesini kullanmadığı rivâyetlerin, sahâbeden başka bir râvisinin var olup olmadığı, araştırmaya muhtaç gözükmektedir. Bu minvalde meselenin şevâhid açısından istatistiksel boyutu da önem arz etmektedir. Ayrıca geçmişte ve günümüzde “ve fi’l-bâbi an fulân…” bağlamında bazı tahric ve değerlendirme çalışmaları da yapılmıştır. Dolayısıyla makalemiz, literatür de dahil bütün bu hususularla ilgili bir tetkiki, “Kitâbu’l-İlim” çerçevesinde kendisine konu edinmektedir.
Keywords : Hadis Usûlü, Tirmizî, Sünen, Şevâhid, Sahâbe