Bekir Sıdkî Efendi’nin Fezâil-i Menâsik-i Hac Adlı Eseri Üzerine Bir İnceleme

Authors : İdris SÖYLEMEZ

Pages : 217-241

Doi:10.34082/islamiilimler.1093930

View : 24 | Download : 22

Publication Date : 2022-03-27

Article Type : Research Paper

Abstract :İslam dini’nin beş temel şartından olan hac, fıkhî çalışmaların konusu olduğu gibi, edebî mahsullerin de farklı vesilelerle konusu edilmiştir. Hacnâme veya menazilnâme tarzında yazılan edebî eserlerin yanı sıra hac esnasında uyulması gereken kuralları ele alan “menâsik-i hac”lar da yazılmıştır. Bu ürünlerin yazılma amacı, hac vazifesi için kutsal topraklara giden hacı adayını, hac esnasında uyması gereken kurallar, emir ve yasaklar konusunda bilgilendirmektir. Bu amaçla yazılan eserlerden biri de 1110/1911 yılında Bekir Sıdkî Efendi tarafından mensur-manzum biçimde yazılan Fezâil-i Menâsik-i Hac isimli eserdir. Edebî, biyografik ve bibliyografik kaynaklarda yapılan araştırmalar neticesinde çalışmanın müellifi hakkında yeterli bilgi bulunamamıştır. Müellif, mensur mukaddimede, dünyada yaşanan sorunlara karşın Müslümanlarının içinde bulundukları ataleti, tembelliği ve dünya devletlerinin Müslümanlara yapmış oldukları zulmü ele almıştır. Fezâil-i Menâsik-i Hac adlı eserin 30 beyitlik manzum bölümünde ise haccın şartları, farzları, vacipleri ve sünnetleri hususunda kimi bilgilere yer vermiştir. Eserin son kısmında ise Birinci Dünya Savaşı öncesinde İtalyanlarla yaşanan sorunların neticesinde Osmanlı Devleti’ne ait gemilere saldırılması ve bu esnada sivilleri taşıyan gemilerin vurulması veya batırılması sonucunda vefat eden hacı adayları için yazılmış bir mersiye yer almaktadır. Matbu olan metin, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı’nda Bel. Os. K. 05154‘te kayıtlı olup toplamda 16 sayfadan meydana gelmektedir. Çalışmamızda ilkin menâsik kavramı ve menâsik-i haclar ile ilgili literatüre yer verilmiştir. Akabinde eserin müellifi ile ilgili tespitler paylaşılmıştır. İlgili eser incelenmiş ve eserin transkripsiyonlu metni ortaya konmuştur.
Keywords : Menâsik i Hac, Bekir Sıdkî Efendi, Hac, İslam, Türk İslam Edebiyatı, Menâsik i Hac, Bekir Sıdkî Efendi, Hac, İslam, Türk İslam Edebiyatı