Seyyid Mehmed Çelebî en-Nevşehrîʼnin Risâle fî Cevâzi Ehâdîsi`l-Mevzû‘a li-Terğib ve Terhib İsimli Eseri: Tahkik, Tercüme ve Değerlendirme

Authors : Şule Soyal Şenol

Pages : 349-369

Doi:10.34082/islamiilimler.1616959

View : 59 | Download : 15

Publication Date : 2025-03-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Hadis edebiyatında hicrî II. yüzyılda tergīb ve terhîb türü eserler kaleme alınmaya başlanmıştır. Bu eserlerde iyilik ve fazileti teşvik eden hadisler ile kötülüklerden men eden hadisler beraber telif edilirken bir yandan da bu eserlere mevzû hadisler de girmeye başlamıştır. Bazı sûfî ve zahid kimseler toplumu iyiliğe teşvik etmek ve kötülükten sakındırmak için Hz. Peygamber adına hadis uydurmaktan çekinmemişlerdir. Hadis âlimlerinin gayretlerine rağmen bu tergīb ve terhîb içerikli uydurma rivayetler kitaplar içerisine girmiştir. Mevzû hadislerin önemli bir kısmını tergīb ve terhîb konusu oluşturmakta, bu sebeple tergīb ve terhîb alanında mevzû hadislerin kullanımına dikkat çekmenin ayrı bir önemi bulunmaktadır. Âlimler, tergīb ve terhîb alanında mevzû hadislerin kullanımı konusundaki görüşlerini eserlerinde ifade etmişlerdir. 1800’lü yıllarda yaşadığı tahmin edilen Nevşehirli âlimlerden Seyyid Mehmed Çelebî en-Nevşehrî, kendisine yöneltilen sorular üzerine konu hakkında bir risâle kaleme almıştır. Müellif, bazı güvenilir dostların kendisine sordukları, “Tergīb ve terhîb içerikli fedâil konusunda mevzû hadisler ile amel etmek caiz mi?” sorusuna karşılık bu eseri kaleme aldığını ifade etmiştir. Mehmed Çelebî eserinde tergīb ve terhîb içerikli fedâil konusunda mevzû hadisler ile amel etmenin câiz olduğunu söyleyenleri sert bir dille eleştirmiştir. Bu araştırma, Seyyid Mehmed Çelebî en-Nevşehrî’nin hakkında bilgi olmaması, eseri hakkında akademik bir çalışmanın bulunmaması ve alanında yazılmış müstakil bir risâle olması sebebiyle önemlidir. El yazması eserin metnin kritiğinin yapılması ve tahkik edilerek ilim dünyasına kazandırılması alana önemli bir katkı sunacaktır. Çalışmada analiz yöntemi esas alınmış, araştırmanın hazırlanmasında yazılı doküman ve belgelerden yararlanılmıştır.
Keywords : Hadis, Mehmed Çelebî, Terğîb, Terhîb, Tahkik