TÜRK HAPİSHANE FİLMLERİNDE TAHAKKÜM VE DİRENİŞ

Authors : Şeyma BALCI

Pages : 309-339

View : 19 | Download : 7

Publication Date : 2022-12-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Hapishane etrafı duvarlarla çevrili; şiddetin, işkencenin gözetleme gibi kendini gösterdiği; mekânı ve zamanı düzenleyen, disipline edici iktidarın hüküm sürdüğü total mekândır. Bir total mekân örneği olarak hapishanenin ortaya çıkışıyla birlikte beden, disipline dayalı ceza sisteminin içine çekilir. Böylelikle beden uysal hâle getirilir ve nesneleşir. İktidarın “yaptırtma” ve “nesneleştirme” üzerine kurulu olması, hapishane özelinde çifte bir nesneleştirme sürecini beraberinde getirir. Bu noktada özgürlüğü elinden alınan mahkûmun iktidar karşısında ne yaptığı önem kazanır. Mahkûm; tahakküme boyun eğebilir ya da tahakküme karşı çeşitli taktik ve stratejiler, direnişler geliştirebilir. Çalışmada Türk hapishane filmlerinde tahakküm ve direnişin nasıl temsil edildiği 1980-1990 yılları arasında çekilen Duvar insert ignore into journalissuearticles values(Yılmaz Güney, 1983);, 72. Koğuş insert ignore into journalissuearticles values(Erdoğan Tokatlı, 1987);, Uçurtmayı Vurmasınlar insert ignore into journalissuearticles values(Tunç Başaran, 1989); ve Karılar Koğuşu insert ignore into journalissuearticles values(Halit Refiğ, 1990); filmleri üzerinden incelenmiştir. Çalışmada total mekânlarda yer alan insanların pasif olmadığı, tam tersine tahakküme karşı çeşitli taktik ve stratejiler, direnişler geliştirdiği gösterilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla James Scott’ın tahakküm ve direniş pratikleri ve Michel de Certeau’nun taktik ve strateji kavramları çerçevesinde filmler çözümlenmiştir.
Keywords : Türk hapishane filmleri, tahakküm, direniş, taktik