TRAVMANIN DOLAYLI ETKİSİ: İKİNCİL TRAVMATİK STRES ÜZERİNE BİR DERLEME

Authors : Dilara Varan, Çağatay Demirel

Pages : 71-86

View : 48 | Download : 37

Publication Date : 2024-09-13

Article Type : Review Paper

Abstract :Travma; afet, kaza ve saldırı gibi travmatik deneyimlerin psikolojik ve fiziksel sağlığı olumsuz etkilemesidir. İkincil travma, travmatize olmuş bireylerle etkileşimde olma ve dolaylı yoldan örseleyici olaylara sürekli ve aşırı maruz kalma olarak tanımlanır. Bu çalışmada ikincil travmatik stres hakkında çevrimiçi veri tabanlarından tam metnine erişilen 33 çalışma incelenmiştir. İkincil travmatik stres ile travma ile ilişkili bozuklukların belirtilerinin aynı olduğu ve bazı kavramların ikincil travma ile sıklıkla birbiri yerine kullanıldığı bulunmuştur. İkincil travma ile ilişkili kişilik özellikleri, geçmiş travmatik yaşantılar, demografik özellikler ile mesleğin doğası gibi koruyucu faktörler ve risk faktörleri başlıca çalışma konularıdır. Sağlık çalışanları ve afetlerde yardım çalışanları gibi çoğunlukla bireylere yardım sağlayan mesleklerde ikincil travma riski yüksektir. İkincil travmanın olumsuz etkileri ruh sağlığı, insan ilişkileri ve örgütsel değişkenler ekseninde incelenmiştir. Bazı araştırmalar önlem ve müdahale çalışmalarının gerekliliğini vurgulamış ve bireylere ve kurumlara yönelik önerilere yer vermiştir.
Keywords : İkincil travma, stres, travmatizasyon, risk faktörleri, koruyucu faktörler