Milletlerarası Tahkimde Hakem Kararlarının Konu Bakımından Yetki Çerçevesinde Değerlendirilmesi

Authors : Ahmet DÜLGER

Pages : 267-290

Doi:10.58733/imhfd.1267387

View : 15 | Download : 31

Publication Date : 2023-03-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Milletlerarası tahkimde hakem kararlarının, hakemlerin yetkileri dahilinde verilmiş olup olmadığı iptal ve tenfiz davalarında itiraz konusu olabilir. Yetki aşımı veya yetkinin bulunmadığı şeklinde- ki iptal ve tenfizi ret sebepleri ulusal ve uluslararası mevzuatta düzenlenmiştir. Bu sebeplerin varlığının mahkemeler tarafından kabul edilmesi halinde, hakem kararlarının iptal edilmesi veya tenfiz edilmemesi gibi önemli sonuçlar ortaya çıkabilir. Hakemlerin kararlarının bu sonuçlarla karşılaşmaması için dikkat edilmesi gereken hususlardan biri, hakemlerin konu bakımından yetkisinin söz konusu kararlarda mevcut olması gerekliliğidir. Hakemlerin, yalnızca tarafların iradeleriyle tahkime getirilen uyuşmazlık konuları hakkında karar alabilmesi, konu bakımından yetkinin bir yönünü oluşturmaktadır. Buna göre, bir hukuki ilişki veya sözleşme tarafların tahkim iradesinin kapsamında değilse hakemlerin bu konularda karar alması mümkün olmayacaktır. Tarafların iradesinde tahkime getirilmesi konusunda anlaşma bulunsa dahi devletlerin kanuni düzenlemeleri gereği tahkimde görülmesi mümkün kabul edilmeyen uyuşmazlık türleri bakımından ise tahkime elverişlilik sorunu gündeme gelecektir. Bu kapsamda, tahkime elverişlilik de geçerli bir hakem kararının varlığı için gereklidir. Milletlerarası Tahkim Kanunu’nda yer aldığı üzere, Türkiye’de bulunan taşınmaz mallar üzerindeki aynî haklara ilişkin uyuşmazlıklar ile iki tarafın iradelerine tâbi olmayan uyuşmazlıklarda tahkim yargılaması gerçekleştirilemeyecek ve hakem kararı alına- mayacaktır. Konu bakımından yetkinin diğer yönü ise, hakemlerin hem ara kararlarının hem nihai kararlarının kendilerine verilen yetki dahilindeki konular hakkında olmasıdır. Dilekçe ve delillerin sunulması ile bunların değerlendirilme usulleri, tahkim masrafları, faiz veya geçici hukuki koru- ma tedbirleri dahil çeşitli hususlarla ilgili olarak hakemlerin karar alabilmesi, bu konularda yetkilendirilmiş olmalarına bağlıdır. Yargıtay uygulamasında ve mukayeseli hukuktaki mahkeme kararlarında da hakemlerin yalnızca yetkilendirildikleri konularda karar alabileceği belirtilmiştir.
Keywords : Milletlerarası Tahkim, Hakem Kararı, Konu Bakımından Yetki, Uyuşmazlık Konusu, Tahkime Elverişlilik, Taraf İradesi