Tarih Öncesi Dönemdeki İlk Barınma Alanları İle Anadolu’daki Körtik Tepe, Hallan Çemi, Nevali Çori ve Aşıklı Höyük Yerleşimlerinde, İnanç ve Kültürün Etkisinin İncelenmesi

Authors : Zeynep Kerem ÖZTÜRK, Ayşe ŞİMŞEK

Pages : 14-22

View : 20 | Download : 11

Publication Date : 2019-12-27

Article Type : Research Paper

Abstract :İnsanoğlu, varoluşuyla başlayan barınma gereksinimi için çeşitli çözümler üretmiş; uygun coğrafyalarda toplum halinde yaşamlarının sonucunda yerleşik düzene   geçiş başlamıştır.   Eski tarih dönemlerinin her birinde yaşam alanlarının farklılıklar gösterdiği, ancak doğal şartlara uygun yerler düzenlenirken sosyal özelliklerin de göz önüne alındığı görülmektedir. Yeryüzünde mağaralardaki yaşamın ardından M.Ö.12000’de (Holosen) yaşanan iklim yumuşaması, gelişmiş barınakların ve köylerin oluşmasına imkan vermiştir. Arkeolojik çalışmalar, bu dönemdeki ilk yerleşimlerin tahmin edilenden çok daha gelişmiş, planlı yerler olduğunu; ayrıca maneviyatın ve geleneklerin önemsendiği organize bir hayatın yaşandığını ortaya çıkarmıştır. Coğrafi özelliklerinden dolayı tarihin her dönemine ait izlerin bulunduğu Anadolu’nun birçok bölgesinde mağaralar tespit edilmiş ve en eski yerleşim örneklerine rastlanmıştır. Bunlardan Güneydoğu Anadolu’daki Körtik Tepe, Hallan Çemi ve Nevali Çori’de sadece basit fiziksel ihtiyaçların değil, aslında insanın temel niteliği olan kültür ve inanç yönlerinin de esas alındığı anlaşılmıştır. Meskenlerin tabanına   ölü gömme adeti ve yerleşim bütününde düzenlenen ortak alanlar, manevi ve sosyal kimliğin bir göstergesidir. Orta Anadolu’daki ilk yerleşim örneği olan Aşıklı Höyük’de ise farklı bir konut dokusu ve ortak kullanılan, inanca yönelik özel işlevli binalar bulunmuştur. Şehirciliğin başlangıcı olarak düşünülebilecek   bu yerleşik düzene ilişkin veriler, eski tarihe yeni bir bakış açısı oluşmasına katkı sağlayabilecektir.
Keywords : Eskiçağ, yerleşim, inanç, kültür